Κυριακή 21 Δεκεμβρίου 2025

Βόμβα από Γερμανούς οικονομολόγους – Η Ουκρανία δεν πρόκειται να αποπληρώσει ποτέ τα δάνειο των 90 δισ., νομικά έωλα τα ευρωομόλογα



Τα χαμόγελα έχουν «παγώσει» στις Βρυξέλλες περισσότερο ακόμη και από τα… παγωμένα ρωσικά κεφάλαια καθώς η λύση που προκρίθηκε, η οποία προβλέπει κοινό δανεισμό, πάσχει σε δύο σημαντικά σημεία: (α) Το δάνειο των 90 δισ. ευρώ στην Ουκρανία δεν πρόκειται ποτέ να.. αποπληρωθεί δεδομένης της κατάστασης της οικονομίας της και (β) η λύση του κοινού δανεισμού η οποία μεταφέρει στην πραγματικότητα το βάρος της λύσης στους ευρωπαϊκούς λαούς αντιμετωπίζει νομικές αμφισβητήσεις – π.χ. η περίφημη απαγόρευση του Γερμανικού Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου για διασώσεις κρατών – αλλά και τη δυσχερή δημοσιονομική θέση των δύο μεγάλων οικονομιών της Ευρωζώνης, της Γερμανίας και της Γαλλίας.

Γερμανοί οικονομολόγοι χαιρέτισαν με ικανοποίηση τη λύση που απέτρεψε τα χειρότερα – τη «βόμβα» της κλοπής των ρωσικών assets που θα κατέστρεφε την εμπιστοσύνη στο ευρώ και το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρώπης - για την παροχή περαιτέρω οικονομικής στήριξης στην Ουκρανία.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν δεν θεωρούν πιθανό ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ανακτήσει ποτέ τα 90 δισεκατομμύρια ευρώ.
«Δεν μπορεί να υποτεθεί ότι η Ουκρανία θα είναι σε θέση να αποπληρώσει το δάνειο στο μέλλον», δήλωσε στη Welt την Κυριακή 21 Δεκεμβρίου 2025 ο Clemens Fuest πρόεδρος του Ινστιτούτου Ifo με έδρα το Μόναχο.
Κατά την άποψή του, είναι επομένως σημαντικό να διασφαλιστεί ότι το δάνειο θα μπορεί να εξυπηρετείται μεσοπρόθεσμα μέσω περικοπών δαπανών σε άλλους τομείς του προϋπολογισμού της ΕΕ – όπερ έδει δείξαι θα επιβληθει λιτότητα σε κρίσιμους τομείς, όπως αυτός της Συνοχής προκειμένου να συνεχισθεί η πολεμοκάπηλη τακτική των Βρεξελλών
Clemens Fuest

«Οι προτεραιότητες στην Ευρώπη έχουν αλλάξει και αυτό πρέπει να αποτυπωθεί και στον προϋπολογισμό της ΕΕ», συνέχισε ο οικονομολόγος.
Παρόμοια άποψη εξέφρασε και ο Friedrich Heinemann από το Κέντρο Ευρωπαϊκών Οικονομικών Ερευνών (ZEW) στο Mannheim : «Η αποπληρωμή των δανείων προς την Ουκρανία δύσκολα μπορεί να αναμένεται σε οποιοδήποτε σενάριο».
Στο προβλέψιμο μέλλον, η Ρωσία θα μπορεί να επιβάλει την άρνηση καταβολής αποζημιώσεων και τη διατήρηση των συναλλαγματικών της αποθεμάτων σε κάθε πιθανό σενάριο ειρηνευτικής συμφωνίας, δήλωσε ο επικεφαλής του Τμήματος Έρευνας Δημόσιων Οικονομικών.

Μια μαύρη ημέρα για τον Friedrich Merz

Ο καγκελάριος Friedrich Merz (CDU), από την πλευρά του, επεσήμανε μετά τη συμφωνία - θρίλερ στις Βρυξέλλες: «Η ΕΕ επιφυλάσσεται ρητά του δικαιώματος: αν η Ρωσία δεν καταβάλει αποζημιώσεις, θα χρησιμοποιήσουμε –σε πλήρη συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο– τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για την αποπληρωμή».
Η τρέχουσα απόφαση προβλέπει ότι το Κίεβο δεν θα χρειαστεί να αποπληρώσει τα χρήματα έως ότου λάβει αποζημιώσεις από τη Μόσχα.
Σε αντίθεση με τα σχέδια του Merz, τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας δεν θα χρησιμοποιηθούν άμεσα για τα δάνεια συνολικού ύψους 90 δισ. ευρώ τα επόμενα δύο χρόνια - εάν ποτέ αυτό συμβεί...
Αντίθετα, τα χρήματα θα προέλθουν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Ο καγκελάριος δεν χρειάστηκε μόνο να υποχωρήσει μπροστά στις ανησυχίες του Βελγίου, όπου εδρεύει το κεντρικό αποθετήριο τίτλων Euroclear.
Τελικά, το σχέδιο προσέκρουσε και στην αντίσταση κρατών όπως η Γαλλία και η Ιταλία, οι οποίες επισήμαναν – και σωστά - τους υπερβολικά μεγάλους τους νομικούς και πολιτικούς κινδύνους από την κατάσχεση των ρωσικών κεφαλαίων και την παροχή αντίστοιχων εγγυήσεων.


Πώς θα αντιδρούσε η Κίνα; - Το σενάριο γεωπολιτικής παράνοιας

Ορισμένοι οικονομολόγοι είχαν προειδοποιήσει από νωρίς κατά της χρήσης των κατασχεμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, αφότου ο Merz προώθησε δημόσια αυτή την ιδέα με άρθρο του στους Financial Times στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Μεταξύ αυτών ήταν και ο ερευνητής του ZEW, Heinemann : «Η χρήση δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων πλήττει τη φήμη των δυτικών αποθεματικών νομισμάτων», δήλωσε τον Οκτώβριο στη Welt.
Ο Heinemann είχε ήδη θέσει τότε το ερώτημα: «Πώς θα συμπεριφερθεί η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αν προχωρήσει στον σχεδιασμό της για την Ταϊβάν; Θα αποσύρει τότε προληπτικά όλα τα περιουσιακά της στοιχεία από την ευρωζώνη;».
Αν η Ευρώπη ενεργήσει μόνη της, ιδίως χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες, η πιθανή ζημιά για το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό κέντρο θα είναι ιδιαίτερα μεγάλη.
«Αυτό θα ήταν εξαιρετικά ισχυρό πλεονέκτημα για το δολάριο έναντι του ευρώ», είχε δηλώσει.
Αντ’ αυτού, πρότεινε την εξασφάλιση των δανείων μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ.
Αυτό ακριβώς προβλέπεται τώρα.
Ο Heinemann αναφέρθηκε στην εξαιρετικά ευαίσθητη ισορροπία της απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου: «Η Ουκρανία θα λάβει τα απολύτως αναγκαία μέσα για τον αγώνα επιβίωσής της και θα υπάρξει μια σχετικά δίκαιη ευρωπαϊκή κατανομή των βαρών».
Οι εγγυήσεις σε περίπτωση αθέτησης θα κατανεμηθούν ανάλογα με την οικονομική ισχύ των κρατών-μελών.
Με άλλα λόγια, η Γερμανία θα επωμιστεί το μεγαλύτερο μερίδιο, εφόσον χρειαστεί.
Το μειονέκτημα αυτής της άποψης, ωστόσο, είναι ότι η αρχή της δίκαιης κατανομής βαρών υπονομεύεται, καθώς η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Σλοβακία έχουν ρητά εξαιρεθεί από τις εγγυήσεις.
«Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει προηγούμενο υπό μελλοντικές κυβερνήσεις στην ΕΕ» που δεν ακολουθούν την αντιρωρική υστερία.

Το πρόβλημα με τον κοινό δανεισμό

Προβλέπεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δανειστεί από τις κεφαλαιαγορές.
Τα ομόλογα θα εξασφαλίζονται μέσω του λεγόμενου headroom, δηλαδή του περιθωρίου δισεκατομμυρίων ευρώ μεταξύ των νομικά επιτρεπόμενων ανώτατων δαπανών και των πραγματικών δαπανών στους ετήσιους προϋπολογισμούς της ΕΕ.
Αυτό το περιθώριο θα λειτουργήσει πλέον ως εγγύηση για τους δανειστές.
Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα μεταβιβάσει το δάνειο στην Ουκρανία.
Εάν θεωρήσουμε ότι η στήριξη της Ουκρανίας παρουσιάζεται ως επείγον κοινό συμφέρον των Ευρωπαίων, η χρηματοδότηση μέσω της ΕΕ μπορεί να δικαιολογηθεί, δήλωσε ο Fuest .
Ωστόσο, κατά την άποψή του, θα ήταν προτιμότερο να χρησιμοποιηθεί τουλάχιστον μέρος των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και να σταλεί ένα αξιόπιστο μήνυμα προς τη Ρωσία ότι όσο περισσότερο συνεχίζει τον πόλεμο, τόσο περισσότερα θα χρησιμοποιούνται.
Αλλά αυτή είναι ακριβώς η τροπή που φοβούνται οι χώρες οι οποίες κατέχουν ρωσικά assets – τη απώλεια της αξιοπιστίας τους.
Η ΕΕ θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να διατηρήσει την επιλογή κατάσχεσης ρωσικών περιουσιακών στοιχείων υπέρ της Ουκρανίας, ως σημαντικό μέσο πίεσης σε ενδεχόμενες μελλοντικές διαπραγματεύσεις, επισημαίνει .

Τα ευρωομόλογα παρουσιάζουν νομικά κενά

Το κατά πόσον η λύση που επελέγη ισοδυναμεί με την περίφημη «αμοιβαιοποίηση» του χρέους αποτελεί αντικείμενο διαμάχης.
Τα ευρωομόλογα θα ήταν νομικά ευαίσθητα.
Η γερμανική κυβέρνηση είχε ήδη επισημάνει κατά την περίοδο των ενισχύσεων λόγω COVID19 ότι, σε αντίθεση με τα ευρωομόλογα, η Γερμανία δεν θα αναλάμβανε από κοινού και εις ολόκληρον ευθύνη.
Τελικά αποφασίστηκε η εξασφάλιση μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ, για τον οποίο τα κράτη ευθύνονται μόνο αναλογικά και ανάλογα με την οικονομική τους ισχύ.

Μηχανισμός διάσωσης όπως στην περίπτωση της Ελλάδας – Το πρόβλημα της διαφάνειας

Ο Heinemann θεωρεί ότι αυτός ο μηχανισμός πλησιάζει πολύ σε αυτό που σήμαιναν τα ευρωομόλογα κατά την κρίση χρέους.
«Πρόκειται για ομόλογα για τα οποία υπάρχει έμμεση κοινή ευθύνη 24 κρατών-μελών της ΕΕ μέσω του προϋπολογισμού της», δήλωσε.
Σε πρώτο στάδιο, σε περίπτωση αθέτησης, τα κράτη θα κληθούν να πληρώσουν ανάλογα με την οικονομική τους δύναμη. Αν όμως κάποιο κράτος δεν μπορεί ή δεν θέλει να πληρώσει, οι πρόσθετες απώλειες θα μετακυλιστούν στα υπόλοιπα κράτη-μέλη.
Ωστόσο, ο Heinemann δεν αναμένει ότι η συμφωνία για το χρέος της ΕΕ θα έχει άμεσο αντίκτυπο στους εθνικούς προϋπολογισμούς – και άρα ότι ο Γερμανός φορολογούμενος θα κληθεί να πληρώσει άμεσα.
Υπάρχουν χρηματοοικονομικές τεχνικές, εις βάρος της διαφάνειας, που έχουν ήδη δοκιμαστεί στη διάσωση της Ελλάδας.
Με αυτόν τον τρόπο, τα δάνεια μπορούν να εκτείνονται σε πολλές δεκαετίες.
«Έτσι, το πρόβλημα μετατίθεται στο πολύ μακρινό μέλλον», είπε υπαινισσόμενος ότι απλώς η ΕΕ πετά το ... τενεκεδάκι μπροστα χωρίς κανέναν μελλοντικό σχεδιασμό.

Και τα επιτόκια; - Κόστος τρία δισ. ευρώ το έτος

Η Ουκρανία δεν θα πληρώνει τόκους για τα δάνεια της ΕΕ.
Οι επενδυτές που δανείζουν την ΕΕ, ωστόσο, απαιτούν τόκους.
Αυτή τη στιγμή, το επιτόκιο ανέρχεται σε 3,2% ετησίως για διάρκεια δέκα ετών.
Αυτό σημαίνει ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα επιβαρυνθεί με τόκους περίπου 3δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως λόγω των νέων δανείων προς την Ουκρανία.
Το ποσό αυτό θεωρείται διαχειρίσιμο. Για σύγκριση, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας αναμένει να δαπανήσει περίπου 30 δισ. ευρώ μόνο για την εξυπηρέτηση του χρέους της το 2026.
Παρά το «λογιστικό καλλωπισμό» και την έλλειψη διαφάνειας, τα δάνεια είναι, κατά την άποψη του Heinemann , «δαπάνες προς τη θετική κατεύθυνση».
Και τούτο με βάση το αφήγημα ότι μια στρατιωτική κατάρρευση της Ουκρανίας και η προσάρτησή της από τη Ρωσία θα κόστιζε πολλαπλάσια στη Γερμανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Εάν όμως αυτό το αφήγημα καταρρεύσει οι Ευρωπαϊκοί λαοί θα ανακαλύψουν ότι τάισαν με δισεκατομμύρια ευρώ το διεφθαρμένο καθεστώς το Κιέβου, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα της ελίτ των Βρυξελλών - και η οργή που θα ξεσπάσει θα είναι τεράστια

www.bankingnews.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου