Μπροστά σε ένα μεγάλο δίλλημα, που αφορά το ηλεκτρονικό τσιγάρο, αλλά και τα νεότερα προϊόντα θέρμανσης του καπνού, βρίσκεται πλέον μεγάλο μέρος της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, αλλά και όσων σχεδιάζουν πολιτικές Υγείας.
Το δίλλημα είναι κατά βάση επιστημονικό, αλλά σχετίζεται άμεσα με τη δημόσια Υγεία. Οι ερευνητές θα πρέπει να καταλήξουν στο συμπέρασμα, αν τελικά οι νεότεροι εναλλακτικοί τρόποι καπνίσματος – ατμίσματος , περιορίζουν σημαντικά τις βλάβες στον οργανισμό ενός καπνιστή που αντικαθιστά το παραδοσιακό τσιγάρο, με τη νεότερη αυτή τεχνολογία. Προς το παρόν υπάρχουν πολλές αντικρουόμενες έρευνες και διαφορετικές απόψεις που έχουν χωρίσει του ειδικούς σε δύο στρατόπεδα.
Αυτούς που θεωρούν πως το ηλεκτρονικό τσιγάρο και τα προϊόντα θέρμανσης του καπνού, είναι βλαπτικά για τον άνθρωπο και λένε ότι θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση τους ούτως ή άλλως και σ’ αυτούς που βλέπουν σ’ αυτά, έναν διαφορετικό τρόπο καπνίσματος που μπορεί να βοηθήσει τους καπνιστές να μειώσουν σημαντικά τις βλάβες που τους προκαλεί το κλασσικό τσιγάρο.
Αρκετοί από τους επιστήμονες που συμμετείχαν στο 5ο Ε-Cigarette Summit, στη Royal Society του Λονδίνου, υποστήριξαν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία μεγάλη αλλαγή όσον αφορά το κάπνισμα και τους νέους εναλλακτικούς τρόπους καπνίσματος. Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα μιας ανεξάρτητης μελέτης που δημοσίευσε το ινστιτούτο δημόσια υγείας της Αγγλίας το 2015(Public Health England), η οποία υποστηρίζει πως η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, είναι έως και 95% λιγότερο βλαπτική από το τσιγάρο, η καθηγήτρια Ann McNeil, από το King’s College του Λονδίνου, είπε ότι «το ηλεκτρονικό τσιγάρο μπορεί να μειώσει τις βλαπτικές συνέπειες του καπνίσματος στον πληθυσμό και αποτελεί εργαλείο διακοπής του καπνίσματος».
Όμως, τι απαντούν, οι «υποστηρικτές» του ηλεκτρονικού τσιγάρου σε όσους τους κατηγορούν ότι υποστηρίζουν μια νέα μορφή καπνίσματος που δεν θα συμβάλει καθόλου στο να μειωθεί το παραδοσιακό κάπνισμα. Η καθηγήτρια δημόσιας Υγείας στη Βρετανία και ειδική στην έρευνα για τον καρκίνο, επισημαίνει: «Οι φόβοι ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο, θα συμβάλει ώστε η συνήθεια του καπνίσματος να θεωρείται ξανά «φυσιολογική», δεν βασίζονται σε δεδομένα που προκύπτουν από αυτή τη μελέτη. Το αντίθετο συμβαίνει καθώς η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου φαίνεται ότι βοηθά κάποιους καπνιστές να κόψουν το κάπνισμα». Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν για τη Βρετανία ότι 2.9 εκατ. άνθρωποι, χρησιμοποιούν σήμερα ηλεκτρονικό τσιγάρο και από αυτούς 1.3 εκατ. καπνίζουν παράλληλα παραδοσιακό τσιγάρο και 1.5 εκατ, έχουν σταματήσει πλέον να το καπνίζουν.
Η ελληνική μελέτη που έκανε αίσθηση
Αίσθηση , αλλά και αρκετές συζητήσεις προκάλεσε μια ελληνική μελέτη που παρουσίασε στο 5ο Ε-Cigarette Summit , ο Κ. Φαρσαλινός καρδιολόγος από το Ωνάσειο. Όπως είπε ο ίδιος, πρόκειται για την πρώτη ανεξάρτητη μελέτη που συγχρηματοδοτήθηκε από την Μayo clinic και έγινε στην Αθήνα, η οποία συνέκρινε στο εργαστήριο τα παραγόμενα προιόντα από τους τρεις τύπους καπνίσματος, τον καπνό από το κλασσικό τσιγάρο, τον ατμό από το ηλεκτρονικό τσιγάρο και το αερόλυμα από το νεότερης τεχνολογίας θερμαινόμενο αλλά όχι καιόμενο καπνό.
«Είναι η πρώτη μελέτη που γίνεται από ανεξάρτητη πηγή και δεν επιχορηγείται από την βιομηχανία καπνικών προϊόντων. Με τα μέχρι τώρα αποτελέσματα φαίνεται ότι η νέα τεχνολογία θερμαινόμενου και όχι καιόμενου καπνού παράγει αερόλυμα με 90% λιγότερες τοξικές Αλδεΰδες (όπως φορμαλδείδη και αλκεταλδεϊδη) από αυτές που εντοπίζονται στον καπνό του κλασσικού τσιγάρου και 99% λιγότερες αλδεΰδες – που ενοχοποιούνται για καρκίνο – στον ατμό του ηλεκτρονικού τσιγάρου απ ότι στον καπνό του κλασικού τσιγάρου», είπε Κ. Φαρσαλινός μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Όπως εξηγεί, «με τα μέχρι τώρα δεδομένα, τόσο το ηλεκτρονικό, όσο και το θερμαινόμενα προϊόντα καπνού (με την επιφύλαξη ότι τα περισσότερα επιστημονικά δεδομένα για το θερμαινόμενο προέρχονται από την καπνοβιομηχανία) φαίνεται ότι πληρούν τα κριτήρια των προϊόντων ελάττωσης της βλάβης στον οργανισμό. Καπνιστές που δεν μπορούν να διακόψουν το κάπνισμα από μόνοι τους ή με τη χρήση φαρμάκων, μπορούν να χρησιμοποιήσουν ηλεκτρονικό τσιγάρο κι αν δεν τα καταφέρουν και μ’ αυτό, τότε να δοκιμάσουν με τον θερμαινόμενο προϊόν καπνό», καταλήγει.
Ρωτήσαμε τον κο Φαρσαλινό τι θα συμβούλευε έναν καπνιστή και τι έναν μη καπνιστή σε σχέση με τα νέα προιόντα ατμίσματος και θέρμανσης του καπνού. Η απάντηση ήταν ξεκάθαρη: «Ο στόχος μας είναι να μειώσουμε τη βλάβη από το κάπνισμα. Σε έναν καπνιστή θα συνιστούσα να προσπαθήσει να κόψει το κανονικό τσιγάρο με το ηλεκτρονικό ή το θερμαινόμενο, καθώς εκτιμώ πως με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, έχει να κερδίσει πολλά για την υγεία του. Βέβαια, στόχος του παραμένει να κόψει μια μέρα και το ηλεκτρονικό ή το θερμαινόμενο τσιγάρο και σε καμία περίπτωση να μην ξαναρχίσει να καπνίζει το κανονικό τσιγάρο. Σε έναν μη καπνιστή -σε καμία περίπτωση – δεν θα συνιστούσα να ξεκινήσει τη χρήση οποιουδήποτε τσιγάρου, είτε ηλεκτρονικού είτε θερμαινόμενου, καθώς θεωρώ ότι με τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα δεν είναι απολύτως ασφαλή.»
Τα νέα προϊόντα θέρμανσης του καπνού
Εκτεταμένη ήταν η συζήτηση που έγινε στο5ο Ε-Cigarette Summit για τις καινοτόμες εναλλακτικές που έχει πλέον στη διάθεση του ένας καπνιστής. Εκτός από το ηλεκτρονικό τσιγάρο, οι ειδικοί παρουσίασαν στοιχεία για μια νεότερη μορφή καπνικού προϊόντος που ήδη χρησιμοποιεί το 14% των καπνιστών στην Ιαπωνία.
Πρόκειται για προϊόν καπνού στο οποίο ο καπνός θερμαίνεται αντί να καίγεται. Αυτό, όπως τόνισαν οι ειδικοί, συμβαίνει ηλεκτρονικά και η θέρμανση του καπνού φθάνει σε πολύ χαμηλότερη – ελεγχόμενη θερμοκρασία σε σχέση με το κλασικό τσιγάρο. «Η αίσθηση που έχει ο χρήστης είναι παρόμοια μ’ αυτήν που έχει όταν καπνίζει παραδοσιακό τσιγάρο, χωρίς τη μυρωδιά και τη στάχτη του καπνού. Ο στόχος και σ’ αυτή την περίπτωση όπως και με το ηλεκτρονικό τσιγάρο, είναι να περιοριστούν οι βλάβες στον οργανισμό των καπνιστών», επισήμαναν οι ομιλητές.
Η βασική αρχή και των δύο κατηγοριών – ηλεκτρονικών τσιγάρων και θερμαινόμενων προϊόντων καπνού – είναι η απουσία της καύσης κατά την κατανάλωση τους. Η διαφορά τους είναι ότι στην μία κατηγορία θερμαίνεται ο καπνός και στην άλλη κατηγορία ένα υγρό. Τόσο στη μία όσο και στην άλλη περίπτωση, παράγονται αερολύματα, αντί καπνού που παράγεται από την καύση του παραδοσιακού τσιγάρου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα απαγορεύεται η διαφήμιση σε όλα τα νέα καπνικά προϊόντα και η χρήση τους -με βάση την αντικαπνιστκή νομοθεσία- σε όλους τους κλειστούς χώρους. Ιδιαίτερα αυστηρές διατάξεις που τα διέπουν, υπάρχουν και σε άλλες χώρες, παρότι η πολίτική που χαράσσει κάθε χώρα διαφέρει. Πιο ανεκτική είναι η πολιτική στη Βρετανία, καθώς όπως είπαν και οι επιστήμονες από τη χώρα αυτή, «τους ενδιαφέρει η λιγότερη δυνατή βλάβη στην υγεία των πολιτών τους», με την επιφύλαξη πάντα ότι στο άμεσο μέλλον θα ανακοινωθούν ερευνητικά στοιχεία που θα αποδεικνύουν την ευεργετική αυτή δράση των νέων εναλλακτικών μεθόδων στο κάπνισμα.
Αλλάζουν όλα και στην καπνοβιομηχανία
Σε πέντε χρόνια, οι καινοτόμες εναλλακτικές μέθοδοι θα χρησιμοποιούνται περισσότερο από τα κλασσικά τσιγάρα διεθνώς, εκτίμησε υψηλό στέλεχος της καπνοβιομηχανίας και είπε πως σε 10 χρόνια δεν θα υπάρχουν τσιγάρα- τουλάχιστον στην Αγγλία- με τη μορφή που τα γνωρίζουμε σήμερα.
Το πρώτο βήμα είναι να υπάρξουν επιστημονικά δεδομένα, που να αποδεικνύουν την λιγότερο βλαπτική επίδραση των νέων προϊόντων καπνού ή ηλεκτρονικού τσιγάρου, σε σχέση με το τσιγάρο για να πεισθούν οι κυβερνήσεις ώστε να αλλάξουν τους νόμους που το διέπουν, υποστηρίζουν οι εκπρόσωποι της καπνοβιομηχανίας, που ήδη έχουν ξεκινήσει κλινικές μελέτες (στα πρότυπα των φαρμακευτικών) για να αποδείξουν τα λεγόμενα τους.
«Θα βασισθούμε σε αποδείξεις. Δεν προσπαθούμε να αλλάξουμε την άποψη των επιστημόνων δεν είμαστε εμείς που θα τους πείσουμε. Εμείς προσπαθούμε να αποδείξουμε τη δική μας επιστημονική αλήθεια και ευελπιστούμε οι επιστήμονες να βασίσουν στο μέλλον τις κρίσεις τους στις επιστημονικές αποδείξεις», αναφέρουν στελέχη από τις τρεις εταιρείες διεθνώς που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή καινοτόμων καπνικών προϊόντων. Κλινικές μελέτες έχουν ολοκληρωθεί στην Ιαπωνία με 1000 καπνιστές. Βρίσκονται σε εξέλιξη άλλες 2 στη Γερμανία και την Αμερική και όλες είναι χρηματοδοτούμενες από την καπνοβιομηχανία.
Η βρετανική κυβέρνηση και το υπουργείο Υγείας, συμπεριλαμβάνουν στις συστάσεις τους για διακοπή του καπνίσματος, εκτός από τα αυτοκόλλητα νικοτίνης , τη φαρμακευτική αγωγή κ.α , και το ηλεκτρονικό τσιγάρο, παρότι η προώθηση του δεν ξεκίνησε ως ένα προϊόν που θα βοηθήσει έναν καπνιστή να διακόψει το κάπνισμα, επισημαίνουν.
