Προ ημερών κι ενώ δεν φαίνονταν ακόμη ξεκάθαρα για το που οδηγούνταν τα πράγματα με την πολιτική κρίση στην Αλβανία, απ’ τον τουρκοτραφή πρώην διπλωμάτη, πολυγραφότατο Σαμπάν
Μουράτι, υπήρξε σύντομο αλλά διπλά αναγνώσιμο σχόλιο σχετικά με το Σύνταγμα της Αλβανίας και ποιοι το συνέγραψαν.
Αφορμή λάμβανε από το επίσημο βιογραφικό του Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας κ. Γιώργο Κατρούγκαλο όπου αναφέρει μεταξύ άλλων ότι υπήρξε μέλος της ομάδας που το 1998 συνέταξε το Σχέδιο Συντάγματος της Αλβανίας και το οποίο μετά το σχετικό δημοψήφισμα έγινε επίσημα το οργανικό νομικό εργαλείο της Δημοκρατίας της Αλβανίας.
Ο πρώην διπλωμάτης κ. Μουράτι άφηνε κάποια υπονοούμενα συνωμοτικού ύφους ότι μάλλον οι Έλληνες άφησαν συνταγματικές εκκρεμότητες.
Δεν υπήρξε χρόνος να αναφερθούμε σ’ αυτό το γλυκόπικρο σχόλιο. Οι εξελίξεις όμως στο μέτωπο της έντονης κομματικής αλλά και θεσμικής πλέον αντιπαράθεσης στην Αλβανία οδηγούν όλο και περισσότερους ανθρώπους στο Σύνταγμα, τις προβλέψεις του, τις δυνατότητες που προσφέρει για διέξοδο κ.α. Έτσι που την σύντομη αυτή αναφορά μας την κάνει και πάλι επίκαιρη…
Πρόκειται για κάτι που δεν έχουμε αποδώσει την απαιτούμενη σημασία και έχουν ήδη παρέλθει 20 χρόνια από τότε. Ίσως δεν το έχουμε στο βαθμό που πρέπει καταλάβει ότι γίνεται ακόμη για ένα σπουδαίο δώρο που ο Ελληνισμός και η Ελλάδα έχει προσφέρει στην Αλβανία και τον αλβανικό λαό στην προσπάθεια του να βρει σταθερή πορεία στη δημοκρατία μετά την πτώση του κομουνισμού και την εγκαθίδρυση κράτους δικαίου. Έως το 1998 η Αλβανία πορεύονταν με ένα προσωρινό πακέτο Συνταγματικών Διατάξεων. Η προσπάθεια του 1994 του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Σαλί Μπερίσα απέτυχε να φέρει εις πέρας ένα σύγχρονο ισορροπημένο Σύνταγμα διότι προφανώς το έγραφαν ερασιτεχνικά ντόπιοι νομικοί και επί το πλείστον προσπαθούσε να διαχειριστεί εφήμερες ανάγκες ενδυνάμωσης των εξουσιών του Προέδρου. Απερρίφθη στο σχετικό λαϊκό δημοψήφισμα διότι μεταξύ άλλων φωτογράφιζε διαδικασίες απομάκρυνσης Αρχιεπισκόπου Αναστασίου απ’ τη θέση του επικεφαλής Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Το 1998 η ομάδα του αείμνηστου Συνταγματολόγου Κ. Τσάτσου ανέλαβε με τη συγκατάθεση της αλβανικής πολιτικής τάξης και την έγκριση διεθνών οργανισμών και ξένων κυβερνήσεων που βοηθούσαν την αποκατάσταση του κράτους στην Αλβανία, μετά το τραγικό 1997 να συνταχθεί ένα Σύνταγμα με σύγχρονες ευρωπαϊκές προδιαγραφές και να εγκριθεί από Δημοψήφισμα όλων των πολιτών της χώρας. Ευτυχώς που επιλέχθηκε η συγκεκριμένη ομάδα όχι μόνο λόγω τεράστιας εμπειρίας αλλά κυρίως διότι μπορούσε να προσεγγίσει τη νοοτροπία της αλβανικής πολιτικής τάξης και της κοινωνίας και να καταρτίσει ένα κείμενο τέτοιο που θα προλάμβανε καταστάσεις και θα εμπεριείχε δικλίδες ασφαλείας. Κοινή ομολογία πολλών ξένων εμπειρογνωμόνων παραδόθηκε ένα ώριμο Σύνταγμα.
Πέραν των άλλων είχε τις απαραίτητες μέριμνες για τον έλεγχο των θεσμών και την εξισορρόπηση των εξουσιών.
Άρα το μόνο που για την κατάσταση που έχει περιέλθει η χώρα δεν φταίει είναι το Σύνταγμα στην αρχική του μορφή. Οι παρενέργειες και αρνητικές συνέπειες απορρέουν από δύο αναθεωρήσεις που του έγιναν με τρόπους ερασιτεχνικούς και προς εξυπηρέτηση εφήμερων πολιτικών αναγκών. Απεδείχθη με τρόπο τραγικό ότι τα χειρουργεία δεν πρέπει να τα εμπιστεύεσαι σε αρχάριους και βασικά ποτέ χωρίς τη συνολική εκτίμηση της κατάστασης.
Το 2008 προκειμένου βρεθεί λύση σε κρίση κυβέρνησης Μπερίσα και αντιπολίτευσης Ράμα έγιναν παρεμβάσεις αναθεώρησης εκλογικού συστήματος, κατανομής εδρών βουλευτών και ειδικά κατάργησης του σταυρού προτίμησης των ψηφοφόρων. Σήμερα βιώνουν τις συνέπειες και όλοι είναι μετανιωμένοι. Τα αρνητικά είναι πολύ περισσότερο απ’ τα θετικά.
Το 2016 επίσης υπό τις πιέσεις θεσμικών και μη οργάνων (κάνουν λόγο για το Ίδρυμα του Τζωρτζ Σόρος) έγιναν επίσης κομματικής προέλευσης και όχι ειδικών συνταγματολόγων επεμβάσεις στο σώμα του Συντάγματος. Συνέπεια όλο το δικαστικό σύστημα σήμερα να τελεί υπό πλήρη παράλυση.
Έχει σημασία το σημείωμα όχι απλά για να μνημονευτεί το σπουδαίο αυτό εργαλείο που η ομάδα του Κωνσταντίνου Τσάτσο άφησε πίσω στην Αλβανία (υπάρχουν πλούσια ντοκουμέντα και μαρτυρίες ότι το βασικό χαρακτηριστικό της κοπιώδης εκείνης εργασίας έγκειται στο γεγονός της εξαντλητικής εργασίας που γίνονταν με την αλβανική ομάδα τόσο των κοινοβουλευτικών όσο και των εμπειρογνωμόνων ώστε να δημιουργείται κοινή συνείδηση και όχι να επιβάλλονται έτοιμες συνταγές) ένα τόσο χρήσιμο όσο το Σύνταγμα εργαλείο κρατικής οργάνωσης και δομής. Κυρίως διότι κατά καιρούς υπάρχουν αμφισβητήσεις για το πόσο ανταποκρίνεται το Σύνταγμα στην πραγματικότητα της Αλβανίας.
Ορισμένοι από αυτούς που θέλουν την ριζική του αναθεώρηση έχουν μάλλον πολύ πιο επικίνδυνους στόχους, ανεξαρτήτως με τι ρητορεία τους καλύπτουν. Υπάρχουν κύκλοι επηρεασμένοι απ’ το Ισλάμ και τις τουρκικές αντιλήψεις που τους ενοχλεί η ανεξιθρησκία που εγγυάται το Σύνταγμα, και ειδικά το σημείο που έρχεται σε ανοιχτή αντίθεση με ορισμούς της Σαρία για την άνευ εμποδίων επιλογή από τους πολίτες της Αλβανίας του θρησκεύματος. Ωστόσο όμως αυτό είναι ευρωπαϊκή επιταγή και πρέπει να διατηρηθεί οιονεί…
Ο πρώην διπλωμάτης κ. Μουράτι άφηνε κάποια υπονοούμενα συνωμοτικού ύφους ότι μάλλον οι Έλληνες άφησαν συνταγματικές εκκρεμότητες.
Δεν υπήρξε χρόνος να αναφερθούμε σ’ αυτό το γλυκόπικρο σχόλιο. Οι εξελίξεις όμως στο μέτωπο της έντονης κομματικής αλλά και θεσμικής πλέον αντιπαράθεσης στην Αλβανία οδηγούν όλο και περισσότερους ανθρώπους στο Σύνταγμα, τις προβλέψεις του, τις δυνατότητες που προσφέρει για διέξοδο κ.α. Έτσι που την σύντομη αυτή αναφορά μας την κάνει και πάλι επίκαιρη…
Πρόκειται για κάτι που δεν έχουμε αποδώσει την απαιτούμενη σημασία και έχουν ήδη παρέλθει 20 χρόνια από τότε. Ίσως δεν το έχουμε στο βαθμό που πρέπει καταλάβει ότι γίνεται ακόμη για ένα σπουδαίο δώρο που ο Ελληνισμός και η Ελλάδα έχει προσφέρει στην Αλβανία και τον αλβανικό λαό στην προσπάθεια του να βρει σταθερή πορεία στη δημοκρατία μετά την πτώση του κομουνισμού και την εγκαθίδρυση κράτους δικαίου. Έως το 1998 η Αλβανία πορεύονταν με ένα προσωρινό πακέτο Συνταγματικών Διατάξεων. Η προσπάθεια του 1994 του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Σαλί Μπερίσα απέτυχε να φέρει εις πέρας ένα σύγχρονο ισορροπημένο Σύνταγμα διότι προφανώς το έγραφαν ερασιτεχνικά ντόπιοι νομικοί και επί το πλείστον προσπαθούσε να διαχειριστεί εφήμερες ανάγκες ενδυνάμωσης των εξουσιών του Προέδρου. Απερρίφθη στο σχετικό λαϊκό δημοψήφισμα διότι μεταξύ άλλων φωτογράφιζε διαδικασίες απομάκρυνσης Αρχιεπισκόπου Αναστασίου απ’ τη θέση του επικεφαλής Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Το 1998 η ομάδα του αείμνηστου Συνταγματολόγου Κ. Τσάτσου ανέλαβε με τη συγκατάθεση της αλβανικής πολιτικής τάξης και την έγκριση διεθνών οργανισμών και ξένων κυβερνήσεων που βοηθούσαν την αποκατάσταση του κράτους στην Αλβανία, μετά το τραγικό 1997 να συνταχθεί ένα Σύνταγμα με σύγχρονες ευρωπαϊκές προδιαγραφές και να εγκριθεί από Δημοψήφισμα όλων των πολιτών της χώρας. Ευτυχώς που επιλέχθηκε η συγκεκριμένη ομάδα όχι μόνο λόγω τεράστιας εμπειρίας αλλά κυρίως διότι μπορούσε να προσεγγίσει τη νοοτροπία της αλβανικής πολιτικής τάξης και της κοινωνίας και να καταρτίσει ένα κείμενο τέτοιο που θα προλάμβανε καταστάσεις και θα εμπεριείχε δικλίδες ασφαλείας. Κοινή ομολογία πολλών ξένων εμπειρογνωμόνων παραδόθηκε ένα ώριμο Σύνταγμα.
Πέραν των άλλων είχε τις απαραίτητες μέριμνες για τον έλεγχο των θεσμών και την εξισορρόπηση των εξουσιών.
Άρα το μόνο που για την κατάσταση που έχει περιέλθει η χώρα δεν φταίει είναι το Σύνταγμα στην αρχική του μορφή. Οι παρενέργειες και αρνητικές συνέπειες απορρέουν από δύο αναθεωρήσεις που του έγιναν με τρόπους ερασιτεχνικούς και προς εξυπηρέτηση εφήμερων πολιτικών αναγκών. Απεδείχθη με τρόπο τραγικό ότι τα χειρουργεία δεν πρέπει να τα εμπιστεύεσαι σε αρχάριους και βασικά ποτέ χωρίς τη συνολική εκτίμηση της κατάστασης.
Το 2008 προκειμένου βρεθεί λύση σε κρίση κυβέρνησης Μπερίσα και αντιπολίτευσης Ράμα έγιναν παρεμβάσεις αναθεώρησης εκλογικού συστήματος, κατανομής εδρών βουλευτών και ειδικά κατάργησης του σταυρού προτίμησης των ψηφοφόρων. Σήμερα βιώνουν τις συνέπειες και όλοι είναι μετανιωμένοι. Τα αρνητικά είναι πολύ περισσότερο απ’ τα θετικά.
Το 2016 επίσης υπό τις πιέσεις θεσμικών και μη οργάνων (κάνουν λόγο για το Ίδρυμα του Τζωρτζ Σόρος) έγιναν επίσης κομματικής προέλευσης και όχι ειδικών συνταγματολόγων επεμβάσεις στο σώμα του Συντάγματος. Συνέπεια όλο το δικαστικό σύστημα σήμερα να τελεί υπό πλήρη παράλυση.
Έχει σημασία το σημείωμα όχι απλά για να μνημονευτεί το σπουδαίο αυτό εργαλείο που η ομάδα του Κωνσταντίνου Τσάτσο άφησε πίσω στην Αλβανία (υπάρχουν πλούσια ντοκουμέντα και μαρτυρίες ότι το βασικό χαρακτηριστικό της κοπιώδης εκείνης εργασίας έγκειται στο γεγονός της εξαντλητικής εργασίας που γίνονταν με την αλβανική ομάδα τόσο των κοινοβουλευτικών όσο και των εμπειρογνωμόνων ώστε να δημιουργείται κοινή συνείδηση και όχι να επιβάλλονται έτοιμες συνταγές) ένα τόσο χρήσιμο όσο το Σύνταγμα εργαλείο κρατικής οργάνωσης και δομής. Κυρίως διότι κατά καιρούς υπάρχουν αμφισβητήσεις για το πόσο ανταποκρίνεται το Σύνταγμα στην πραγματικότητα της Αλβανίας.
Ορισμένοι από αυτούς που θέλουν την ριζική του αναθεώρηση έχουν μάλλον πολύ πιο επικίνδυνους στόχους, ανεξαρτήτως με τι ρητορεία τους καλύπτουν. Υπάρχουν κύκλοι επηρεασμένοι απ’ το Ισλάμ και τις τουρκικές αντιλήψεις που τους ενοχλεί η ανεξιθρησκία που εγγυάται το Σύνταγμα, και ειδικά το σημείο που έρχεται σε ανοιχτή αντίθεση με ορισμούς της Σαρία για την άνευ εμποδίων επιλογή από τους πολίτες της Αλβανίας του θρησκεύματος. Ωστόσο όμως αυτό είναι ευρωπαϊκή επιταγή και πρέπει να διατηρηθεί οιονεί…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου