Η άνοδος των τιμών των δομικών υλικών έχει προκαλέσει διόγκωση των προϋπολογισμών και καθυστερήσεις που θέτουν σε κίνδυνο έργα που συγχρηματοδοτούνται από το μακροχρόνιο πρόγραμμα διαρθρωτικών επενδύσεων της ΕΕ. Ωστόσο, η Επιτροπή αποφεύγει την ευθύνη, αντί να αναλάβει την «ανάλυση κάθε περίπτωσης και να καθορίσει τον καλύτερο τρόπο δράσης» σε όσους διαχειρίζονται τα έργα στα κράτη μέλη.
Η προηγούμενη περίοδος προγραμματισμού 2014-2020 πλησιάζει στο τέλος της, με τα κράτη μέλη να πρέπει να ολοκληρώσουν τα έργα μέχρι το τέλος του 2023. Εάν τα κράτη δεν το πράξουν, θα πρέπει να επιστρέψουν τα κεφάλαια αυτά στον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Ωστόσο, με την άνοδο των τιμών των δομικών υλικών να έχει φθάσει σε επίπεδα ρεκόρ, οι χρηματοδοτικές χορηγήσεις για ορισμένα έργα απλώς δεν επαρκούν. Ενώ οι κανόνες ευελιξίας της ΕΕ επιτρέπουν μια περιορισμένη αύξηση των δαπανών σε έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, η επιτρεπόμενη αύξηση κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 10 και 15%, κάτι που δεν είναι αρκετό με τους σημερινούς ρυθμούς πληθωρισμού.
Στο παρακάτω γράφημα, η EURACTIV εξετάζει τις μεταβολές των τιμών που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί βιομηχανικών προϊόντων και οι καταναλωτές.
Ο ρυθμός αύξησης σε πολλές «χώρες συνοχής», — δηλαδή σε χώρες με κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ) κάτω από το 90% του μέσου όρου της ένωσης, — ιδίως στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, ξεπέρασε τον μέσο ρυθμό του δείκτη σε ολόκληρη την ΕΕ. [EURACTIV / Eurostat]
Ο πρώτος δείκτης μπορεί να χρησιμεύσει ως πρώιμος δείκτης των πληθωριστικών πιέσεων στην οικονομία, καθώς εξετάζει τις τιμές συχνά πριν φτάσουν ή μετακυλιστούν στον καταναλωτή.
Ο ρυθμός αύξησης σε πολλές «χώρες συνοχής», — δηλαδή σε χώρες με κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ) κάτω από το 90% του μέσου όρου της ένωσης, — ιδίως στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, ξεπέρασε τον μέσο ρυθμό του δείκτη σε ολόκληρη την ΕΕ.
Αυτό σημαίνει ότι οι τιμές όχι μόνο αυξήθηκαν από την άποψη των παραγωγών και των κατασκευαστών βιομηχανικών προϊόντων, αλλά σε πολλές από τις χώρες που υλοποιούν τα περισσότερα από τα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ διαρθρωτικά επενδυτικά σχέδια που προορίζονται να τις βοηθήσουν να καλύψουν την απόσταση που έχουν από το υπόλοιπο μπλοκ, αυξήθηκαν ταχύτερα από ό,τι στα πιο ανεπτυγμένα κράτη μέλη.
Μεταξύ Μαΐου 2020 και Μαρτίου 2022 το επίπεδο του δείκτη αυξήθηκε κατά περισσότερο από το ένα τρίτο.
Ιδιαίτερα επηρεάζονται υλικά όπως ο χάλυβας, το τσιμέντο και το πολυστερένιο. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αύξηση της τιμής των υλικών που απαιτούνται για την παραγωγή τους, συμπεριλαμβανομένου του αλουμινίου, του σιδήρου, των πλαστικών και του πετρελαίου, που προκλήθηκε από τη διακοπή των αλυσίδων προσφοράς-ζήτησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία.
Στη Σλοβακία, η κατάσταση επιδεινώθηκε σταδιακά. Για παράδειγμα, οι αυξήσεις των τιμών έχουν ήδη προκαλέσει καθυστερήσεις σε ένα από τα μεγαλύτερα έργα υποδομής που πληρώνονται από κονδύλια της ΕΕ στη Σλοβακία – την επέκταση μιας γραμμής τραμ στη Μπρατισλάβα, η οποία προηγουμένως είχε αξία 90 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τον Pavol Kováčik από την Ένωση Κατασκευαστικών Επιχειρήσεων της Σλοβακίας, αυτό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. «Έχουμε προβλήματα σε κάθε κατασκευαστικό έργο», δήλωσε. Σε ορισμένα έργα παρατηρούνται μόνο καθυστερήσεις, ενώ κάποια άλλα σταμάτησαν εντελώς.
Το υπουργείο επενδύσεων και περιφερειακής ανάπτυξης της Σλοβακίας επιβεβαίωσε ότι έργα αξίας 1,2 δισ. ευρώ βρίσκονται σε κίνδυνο. Στην Τσεχία, ο αριθμός ανέρχεται σε 1,3 δισ. ευρώ.
Η Τσεχία ζητά βοήθεια από την Επιτροπή
Ο υπουργός περιφερειακής ανάπτυξης της Τσεχίας Ivan Bartoš έχει ήδη ζητήσει από την Επιτροπή να παρέμβει. «Είναι σημαντικό η ΕΕ να βοηθήσει την Τσεχική Δημοκρατία και άλλες χώρες στο θέμα αυτό», δήλωσε ο Bartoš.
Ο υπουργός πιστεύει ότι η ΕΕ θα πρέπει να χαλαρώσει τους κανόνες της και να δώσει στους δικαιούχους των κονδυλίων της ΕΕ περισσότερο χρόνο για να υλοποιήσουν τα έργα τους. Η περίοδος προγραμματισμού θα πρέπει να παραταθεί για ένα έτος, ώστε να υπάρχει περισσότερος χρόνος για την αποτελεσματική χρήση των χρημάτων, πρόσθεσε.
Ωστόσο, «η Επιτροπή δεν τάσσεται υπέρ της παράτασης της επιλεξιμότητας της περιόδου 2014-2020 για να αποφευχθούν περαιτέρω αρνητικές επιπτώσεις στην έναρξη των προγραμμάτων στο πλαίσιο της περιόδου 2021-2027 , ενώ εξετάζονται και περαιτέρω ευελιξίες στο κλείσιμο της προηγούμενης περιόδου», δήλωσε πηγή της Επιτροπής στη EURACTIV.
«Είναι ευθύνη της διαχειριστικής αρχής κάθε προγράμματος να αναλύσει κάθε περίπτωση και να καθορίσει την καλύτερη πορεία δράσης σύμφωνα με τις διατάξεις των κανονισμών της ΕΕ καθώς και της εθνικής νομοθεσίας», εξήγησε επίσης η πηγή. Αυτό είναι σύμφωνο με τη στάση της Επιτροπής από τον Νοέμβριο.
Η Σλοβακία κάνει το βήμα παραπέρα
Τον Μάιο, το Εθνικό Συμβούλιο της Σλοβακίας ενέκρινε την αναθεώρηση του νόμου για τα κονδύλια της ΕΕ, η οποία επιτρέπει την αύξηση των χρηματοδοτήσεων για τα έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ. Το υπουργείο επενδύσεων και περιφερειακής ανάπτυξης συζήτησε το νομοσχέδιο με την Επιτροπή, η οποία έδωσε το πράσινο φως.
Το πώς ακριβώς θα αυξηθεί η χρηματοδότηση εναπόκειται σε κάθε διαχειριστική αρχή. Μία από τις λύσεις είναι η αναπροσαρμογή των τιμών, όπως πρότεινε το υπουργείο Μεταφορών.
«Αυτό σημαίνει ότι αν, για παράδειγμα, η τιμή του σιδήρου ανέβηκε κατά 300% και αποτελεί, ας πούμε, το 15% του συνόλου των προμηθειών, αυτό θα ληφθεί υπόψη», εξήγησε ο υπουργός Οικονομίας Richard Sulík. Η αναπροσαρμογή υπάρχει ήδη σε ορισμένα έργα, και όπου δεν υπάρχει, θα επιτραπούν τροποποιήσεις.
Οι δήμοι έχουν ωστόσο προειδοποιήσει ότι τα μέτρα πρέπει να εφαρμοστούν γρήγορα, καθώς η περίοδος προγραμματισμού έχει σχεδόν τελειώσει και κάθε εβδομάδα είναι σημαντική.
https://www.euractiv.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου