Ενα νέο νόμισμα, που είναι πανάρχαιο όσο και ο χρυσός

Του PAUL DE GRAUWE*

Μοιάζει να μην έχει τέλος η «φούσκα» του bitcoin. Κι άλλες υπήρξαν στην Ιστορία, όπως η 

«φούσκα» με το εμπόριο της τουλίπας τον 16ο αιώνα στην Ολλανδία. Κάθε φορά οι «φούσκες» διαλύονται και οι τιμές καταβυθίζονται. Το ότι σήμερα οι άνθρωποι τρέφουν την ελπίδα ότι το bitcoin θα εξακολουθήσει να σημειώνει άνοδο στο απώτερο μέλλον σχετίζεται με
το ότι πιστεύουν πως είναι το νόμισμα του μέλλοντος.

Στην πραγματικότητα, το bitcoin είναι ένα πανάρχαιο νόμισμα, όπως και ο χρυσός. Oλα τα αρχαία νομίσματα δημιουργήθηκαν με τη χρήση πόρων που δεν βρίσκονταν σε αφθονία. Για τον χρυσό έπρεπε να σκάψει κανείς πολύ βαθιά και να τον εξορύξει έπειτα από κοπιαστική εργασία. Ο Κέινς τον αποκαλούσε «βαρβαρικό κατάλοιπο».

Το ίδιο συμβαίνει με το bitcoin, το οποίο απαιτεί για να παραχθεί τεράστια ποσότητα υπολογιστικής δύναμης. Οι Η/Υ χρειάζονται ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από περιορισμένους πόρους (πετρέλαιο, πυρηνική ενέργεια κ.λπ). Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η ενέργεια για την παραγωγή bitcoin για έναν χρόνο ισοδυναμεί με την ενεργειακή κατανάλωση ολόκληρης της Δανίας. Αντιθέτως, το ηλεκτρονικό χρήμα (όπως οι πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες) απαιτεί τη χρήση ελάχιστων πόρων. Πέραν τούτου, υπάρχουν και άλλοι πιθανώς σοβαρότεροι λόγοι που τα ψηφιακά/κρυπτογραφημένα νομίσματα δεν είναι τα μελλοντικά νομίσματα.


Η γενικευμένη χρήση του bitcoin θα οδηγούσε σε μόνιμο αποπληθωρισμό. Η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται και χρειάζεται ολοένα και μεγαλύτερη προσφορά χρήματος, ώστε να διεκπεραιώνει συναλλαγές. Στην οικονομία του bitcoin θα μπορούσε να γίνει αυτό με μία μείωση στις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών, αλλά και με μία αύξηση της ταχύτητας, με την οποία χρησιμοποιείται το ψηφιακό νόμισμα. Ωστόσο υπάρχουν όρια σε αυτό, οπότε η οικονομία του bitcoin θα εμφάνιζε μονίμως αποπληθωρισμό. Οταν οι τιμές πέφτουν, οι καταναλωτές δεν αγοράζουν και οι επενδυτές αναβάλλουν τα σχέδιά τους. Ενας τρόπος να αποφευχθεί μια τέτοια εξέλιξη για τα κρυπτογραφημένα νομίσματα είναι να φτιάξουν ένα πρωτόκολλο που να επιτρέπει να αυξάνεται σταθερά η προσφορά τους.

Ενας ακόμα λόγος που δεν είναι το bitcoin το νόμισμα του μέλλοντος έχει να κάνει με τους κινδύνους που ενέχει. Ας υποθέσουμε ότι ο κόσμος το ενστερνίζεται και οι τράπεζες δανείζουν σε bitcoin εταιρείες και νοικοκυριά. Ο δανεισμός, όμως, είναι κάτι παρακινδυνευμένο γενικά και μπορεί να ξεσπάσει κρίση. Aν η προσφορά σε ψηφιακό νόμισμα είναι σταθερή, σε περίπτωση τραπεζικής κρίσης δεν θα υπάρξει ένα ίδρυμα, που θα λειτουργήσει ως η «έσχατη λύση» και θα χορηγήσει πιστώσεις. Ακόμα κι αν υπάρξει σταθερή αύξηση της προσφοράς σε bitcoin, το πρόβλημα δε θα λυθεί. Η συνθήκη της «έσχατης λύσης» προϋποθέτει ότι οι κεντρικές τράπεζες μπορούν από το τίποτε να δημιουργήσουν χρήμα. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί στο νομισματικό σύστημα του bitcoin. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι η τεχνολογία blockchain, στην οποία στηρίζονται τα ψηφιακά νομίσματα, δεν μπορεί να έχει άλλες πολύ σημαντικές εφαρμογές, όπως, για παράδειγμα, στην αποκεντρωμένη αποθήκευση τεράστιου όγκου δεδομένων.

* Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο LSE. Tο άρθρο αναδημοσιεύθηκε στο Social Europe από το ιστολόγιο του συγγραφέα.





kathimerini.gr