Υψηλές μισθοδοσίες σε ημετέρους, κάλυψη προσωπικών εξόδων, αγορές ακινήτων, ακόμα και απευθείας μεταφορές χρημάτων σε προσωπικούς λογαριασμούς είναι ορισμένα από τα διαμάντια που ανακάλυψε η Α’ Μονάδα της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες (Hellenic FIU), στο πλαίσιο ερευνών της για τον εντοπισμό περιπτώσεων νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες μέσω της καταχρηστικής εκμετάλλευσης Αστικών Μη Κερδοσκοπικών Εταιρειών (ΑΜΚΕ), των γνωστών μας ΜΚΟ.
Τα συμπεράσματα του πορίσματος της Αρχής για την «Καταχρηστική Εκμετάλλευση Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών» είναι αποκαλυπτικά και παρουσιάζουν αναλυτικά τόσο τη μεθοδολογία που χρησιμοποιούσαν επιτήδειοι έχοντας μετατρέψει σε μαγαζάκια τους Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς όσο και οι «τρύπες» στο σύστημα εποπτείας της πολιτείας.
Την τελευταία διετία η Αρχή σύμφωνα με πληροφορίες πραγματοποίησε ελέγχους σε περισσότερες από 100 ΑΜΚΕ εντοπίζοντας καταχρηστικές συμπεριφορές περίπου στο 40% αυτών. Από το πόρισμα της Αρχής προκύπτει ότι η μεθοδολογία ήταν κοινή σε αρκετές των περιπτώσεων, με τους δράστες να εκμεταλλεύονται τις ιδιότητές τους αποκομίζοντας προσωπικά οφέλη κυρίως από χρήματα τα οποία προορίζονταν για ανθρωπιστικούς σκοπούς. Μάλιστα στις περισσότερες των περιπτώσεων το «όφελος» των καταχραστών ξεπερνά τις 120.000 ευρώ προκαλώντας ζημιές στην περιουσία των οργανώσεων. Συνήθως, σύμφωνα με τα ευρήματα της Αρχής, οι δράστες είχαν την ιδιότητα του νόμιμου εκπροσώπου, του διαχειριστή ή και του ιδρυτή, ιδιότητες που τους συνέδεαν με τις ΑΜΚΕ και τους προσέφεραν τη δυνατότητα πρόσβασης στη διαχείριση κονδυλίων, επιχορηγήσεων και δωρεών, τα οποία αξιοποιούσαν για ίδιον όφελος.
Οι διάδρομοι της μεταφοράς
Συνολικά οκτώ είναι οι βασικές μεθοδολογίες που έχουν εντοπιστεί να ακολουθούνται. Σε όλες τις περιπτώσεις κοινό στοιχείο ήταν η αξιοποίηση του χρηματοπιστωτικού τομέα για τη μεταφορά των κεφαλαίων και η κατασπατάληση των πόρων των οργανώσεων.
1 Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση όπου οι δράστες, ως διαχειριστές ή και πραγματικοί δικαιούχοι της ΑΜΚΕ (ή συγγενείς αυτών), δημιουργούσαν και χρησιμοποιούσαν μια δεύτερη ΑΜΚΕ με στόχο να αντλήσουν κεφάλαια από την πρώτη. Προχωρούσαν σε σύναψη σύμβασης παροχής υπηρεσιών μεταξύ των δύο και έπειτα ως εργαζόμενοι της δεύτερης αντλούσαν μέσω μισθών τα κεφάλαια. Ετσι στην πραγματικότητα δημιουργούσαν ένα «όχημα» μεταφοράς χρημάτων από τη μια τσέπη στην… άλλη με το κουστούμι της παροχής κάποιας υπηρεσίας.
2 Σε άλλη περίπτωση χρησιμοποιούσαν μια offshore εταιρεία παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών (στην οποία ήταν οι ίδιοι δικαιούχοι και διαχειριστές). Μέσω σύμβασης με την υπό εκμετάλλευση ΑΜΚΕ ως δικαιούχοι της offshore εισέπρατταν τα εμβάσματα ως κέρδος από την επιχειρηματική τους δραστηριότητα.
3 Η αγορά ακινήτων ήταν επίσης μια προσφιλής μέθοδος σύμφωνα με τα ευρήματα της Αρχής. Οι δράστες ως διαχειριστές της ΑΜΚΕ χρησιμοποιούσαν τα έσοδά της για την αγορά ακινήτων. Μέσω των λογαριασμών της πλήρωναν τους φόρους μεταβίβασης των ακινήτων, τα οποία ακίνητα, όμως, περνούσαν στη συνέχεια στην ιδιοκτησία τους και όχι στην οργάνωση.
4 Κατάχρηση εντοπίστηκε να γίνεται όμως και με τη μέθοδο των προσλήψεων προσωπικού, το οποίο ήταν άτομα της απολύτου εμπιστοσύνης και ελέγχου των διαχειριστών των ΑΜΚΕ. Ετσι έστελναν με εμβάσματα στους προσωπικούς τους λογαριασμούς (ή σε λογαριασμούς στενών συγγενών τους) μέρος των κεφαλαίων από καταβολές μισθών της ΑΜΚΕ.
5 Παράλληλα στις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν ήταν και η αξιοποίηση ακινήτων της ΑΜΚΕ ως κατοικιών των διαχειριστών και άλλων στελεχών, καθώς και οι πληρωμές εξόδων διαβίωσης που δεν αφορούσαν τη λειτουργία της οργάνωσης αλλά προσωπικές ανάγκες των διαχειριστών της.
6 Ενα ακόμα κόλπο ήταν η σύναψη απευθείας συμβάσεων με τις ατομικές επιχειρήσεις που διατηρούσαν οι διαχειριστές των ΑΜΚΕ για παροχή συμβουλών. Σύμφωνα με τα ευρήματα απώτερος στόχος ήταν η αποκόμιση κέρδους από εταιρείες που είχαν συσταθεί για μη κερδοσκοπικούς λόγους. Κατά αυτόν τον τρόπο μετέφεραν απευθείας στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς κεφάλαια των ΑΜΚΕ που προορίζονταν για την άσκηση των δραστηριοτήτων τους, ως ανταμοιβή για τις υπηρεσίες που τους παρείχαν.
7 Υπήρξαν και περιπτώσεις που εντοπίστηκαν μεταφορές χρηματικών ποσών της ΑΜΚΕ απευθείας στους τραπεζικούς λογαριασμούς διαχειριστών ή σε λογαριασμούς στενών συγγενών τους, χωρίς να υπάρχει κάποιου είδους σύμβαση με την ΑΜΚΕ που να αιτιολογεί τη μεταφορά.
8 Τέλος, η πιο προσφιλής πρακτική φαίνεται να ήταν η ιδιότητα του συνδικαιούχου σε λογαριασμούς τρίτων προσώπων τα οποία αποτελούσαν δωρητές, χορηγούς ή τρόφιμους ή ευεργετούμενους της εκάστοτε οργάνωσης, καθώς με τον τρόπο αυτόν οι δράστες είχαν τον έλεγχο των λογαριασμών αυτών και μετέφεραν σε άλλους ατομικούς λογαριασμούς χρήματα ή λάμβαναν σε μετρητά χρηματικά ποσά προς ίδιον όφελος.
Τα κενά στο σύστημα ελέγχου
Ολα αυτά δεν θα υπήρχαν εάν το πλαίσιο λειτουργίας των Αστικών Μη Κερδοσκοπικών Επιχειρήσεων δεν είχε «παραθυράκια» που να επιτρέπουν την ανάπτυξη καταχρηστικών συμπεριφορών από απατεώνες. Σύμφωνα με το πόρισμα της Αρχής μεταξύ άλλων η ύπαρξη διαφορετικών μητρώων ΑΜΚΕ ανά υπουργείο, σύμφωνα με το είδος των δραστηριοτήτων τους, και η μη δημοσίευση των μητρώων αυτών σε ορισμένες των περιπτώσεων δημιουργούν ένα δαιδαλώδες σύστημα που δυσχεραίνει τον έλεγχο και την εποπτεία. Μάλιστα τα υφιστάμενα μητρώα δεν περιλαμβάνουν τις ίδιες ασφαλιστικές δικλίδες και όρους ως προϋποθέσεις εγγραφής και λειτουργίας μιας ΑΜΚΕ. Πολλές φορές η εγγραφή μιας ΑΜΚΕ σε κάποιο εκ των υφισταμένων μητρώων επαρκεί για την κατηγοριοποίησή της ως χαμηλού ρίσκου για τις ελεγκτικές αρχές και μηχανισμούς, παρά τη μεταγενέστερα ύποπτη συναλλακτική δραστηριότητά της, ενώ επιτρέπεται η ύπαρξη και «λειτουργία» μιας ΑΜΚΕ χωρίς ουσιαστική δραστηριότητα και χωρίς να επιτελεί κάποιο έργο ακόμα και μεγάλο χρονικό διάστημα (π.χ. άνω των τριών ετών). Επίσης μια ΑΜΚΕ που είναι ενταγμένη σε κάποιο εκ των μητρώων μπορεί να χρηματοδοτεί άλλες ΑΜΚΕ, με διαφορετικό πολλές φορές αντικείμενο και εκτός του μητρώου, όπως επίσης μπορεί να πραγματοποιεί πληρωμές σε μετρητά και να διατηρεί μετρητά στις υποδομές της.
Τέλος, μπορεί ο διαχειριστής και πραγματικός δικαιούχος της ΑΜΚΕ να συνάπτει σύμβαση παροχής υπηρεσιών έναντι αμοιβής με την ΑΜΚΕ, με την έγκριση του ΔΣ αυτής και με σχετική αναφορά στο καταστατικό της, ενώ μπορούν ακόμα και να οριστούν ως πραγματικοί δικαιούχοι σε μια ΑΜΚΕ πρόσωπα με ασύμβατο επαγγελματικό, οικονομικό ή κοινωνικό προφίλ (π.χ. υπέργηρα κ.ά.), λειτουργώντας πολλές φορές ως «βιτρίνες» και επιτρέποντας έτσι στους πραγματικά ωφελούμενους να δρουν και με άλλους ρόλους προκειμένου να καρπώνονται οικονομικά οφέλη.
in.gr
Τα συμπεράσματα του πορίσματος της Αρχής για την «Καταχρηστική Εκμετάλλευση Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών» είναι αποκαλυπτικά και παρουσιάζουν αναλυτικά τόσο τη μεθοδολογία που χρησιμοποιούσαν επιτήδειοι έχοντας μετατρέψει σε μαγαζάκια τους Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς όσο και οι «τρύπες» στο σύστημα εποπτείας της πολιτείας.
Την τελευταία διετία η Αρχή σύμφωνα με πληροφορίες πραγματοποίησε ελέγχους σε περισσότερες από 100 ΑΜΚΕ εντοπίζοντας καταχρηστικές συμπεριφορές περίπου στο 40% αυτών. Από το πόρισμα της Αρχής προκύπτει ότι η μεθοδολογία ήταν κοινή σε αρκετές των περιπτώσεων, με τους δράστες να εκμεταλλεύονται τις ιδιότητές τους αποκομίζοντας προσωπικά οφέλη κυρίως από χρήματα τα οποία προορίζονταν για ανθρωπιστικούς σκοπούς. Μάλιστα στις περισσότερες των περιπτώσεων το «όφελος» των καταχραστών ξεπερνά τις 120.000 ευρώ προκαλώντας ζημιές στην περιουσία των οργανώσεων. Συνήθως, σύμφωνα με τα ευρήματα της Αρχής, οι δράστες είχαν την ιδιότητα του νόμιμου εκπροσώπου, του διαχειριστή ή και του ιδρυτή, ιδιότητες που τους συνέδεαν με τις ΑΜΚΕ και τους προσέφεραν τη δυνατότητα πρόσβασης στη διαχείριση κονδυλίων, επιχορηγήσεων και δωρεών, τα οποία αξιοποιούσαν για ίδιον όφελος.
Οι διάδρομοι της μεταφοράς
Συνολικά οκτώ είναι οι βασικές μεθοδολογίες που έχουν εντοπιστεί να ακολουθούνται. Σε όλες τις περιπτώσεις κοινό στοιχείο ήταν η αξιοποίηση του χρηματοπιστωτικού τομέα για τη μεταφορά των κεφαλαίων και η κατασπατάληση των πόρων των οργανώσεων.
1 Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση όπου οι δράστες, ως διαχειριστές ή και πραγματικοί δικαιούχοι της ΑΜΚΕ (ή συγγενείς αυτών), δημιουργούσαν και χρησιμοποιούσαν μια δεύτερη ΑΜΚΕ με στόχο να αντλήσουν κεφάλαια από την πρώτη. Προχωρούσαν σε σύναψη σύμβασης παροχής υπηρεσιών μεταξύ των δύο και έπειτα ως εργαζόμενοι της δεύτερης αντλούσαν μέσω μισθών τα κεφάλαια. Ετσι στην πραγματικότητα δημιουργούσαν ένα «όχημα» μεταφοράς χρημάτων από τη μια τσέπη στην… άλλη με το κουστούμι της παροχής κάποιας υπηρεσίας.
2 Σε άλλη περίπτωση χρησιμοποιούσαν μια offshore εταιρεία παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών (στην οποία ήταν οι ίδιοι δικαιούχοι και διαχειριστές). Μέσω σύμβασης με την υπό εκμετάλλευση ΑΜΚΕ ως δικαιούχοι της offshore εισέπρατταν τα εμβάσματα ως κέρδος από την επιχειρηματική τους δραστηριότητα.
3 Η αγορά ακινήτων ήταν επίσης μια προσφιλής μέθοδος σύμφωνα με τα ευρήματα της Αρχής. Οι δράστες ως διαχειριστές της ΑΜΚΕ χρησιμοποιούσαν τα έσοδά της για την αγορά ακινήτων. Μέσω των λογαριασμών της πλήρωναν τους φόρους μεταβίβασης των ακινήτων, τα οποία ακίνητα, όμως, περνούσαν στη συνέχεια στην ιδιοκτησία τους και όχι στην οργάνωση.
4 Κατάχρηση εντοπίστηκε να γίνεται όμως και με τη μέθοδο των προσλήψεων προσωπικού, το οποίο ήταν άτομα της απολύτου εμπιστοσύνης και ελέγχου των διαχειριστών των ΑΜΚΕ. Ετσι έστελναν με εμβάσματα στους προσωπικούς τους λογαριασμούς (ή σε λογαριασμούς στενών συγγενών τους) μέρος των κεφαλαίων από καταβολές μισθών της ΑΜΚΕ.
5 Παράλληλα στις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν ήταν και η αξιοποίηση ακινήτων της ΑΜΚΕ ως κατοικιών των διαχειριστών και άλλων στελεχών, καθώς και οι πληρωμές εξόδων διαβίωσης που δεν αφορούσαν τη λειτουργία της οργάνωσης αλλά προσωπικές ανάγκες των διαχειριστών της.
6 Ενα ακόμα κόλπο ήταν η σύναψη απευθείας συμβάσεων με τις ατομικές επιχειρήσεις που διατηρούσαν οι διαχειριστές των ΑΜΚΕ για παροχή συμβουλών. Σύμφωνα με τα ευρήματα απώτερος στόχος ήταν η αποκόμιση κέρδους από εταιρείες που είχαν συσταθεί για μη κερδοσκοπικούς λόγους. Κατά αυτόν τον τρόπο μετέφεραν απευθείας στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς κεφάλαια των ΑΜΚΕ που προορίζονταν για την άσκηση των δραστηριοτήτων τους, ως ανταμοιβή για τις υπηρεσίες που τους παρείχαν.
7 Υπήρξαν και περιπτώσεις που εντοπίστηκαν μεταφορές χρηματικών ποσών της ΑΜΚΕ απευθείας στους τραπεζικούς λογαριασμούς διαχειριστών ή σε λογαριασμούς στενών συγγενών τους, χωρίς να υπάρχει κάποιου είδους σύμβαση με την ΑΜΚΕ που να αιτιολογεί τη μεταφορά.
8 Τέλος, η πιο προσφιλής πρακτική φαίνεται να ήταν η ιδιότητα του συνδικαιούχου σε λογαριασμούς τρίτων προσώπων τα οποία αποτελούσαν δωρητές, χορηγούς ή τρόφιμους ή ευεργετούμενους της εκάστοτε οργάνωσης, καθώς με τον τρόπο αυτόν οι δράστες είχαν τον έλεγχο των λογαριασμών αυτών και μετέφεραν σε άλλους ατομικούς λογαριασμούς χρήματα ή λάμβαναν σε μετρητά χρηματικά ποσά προς ίδιον όφελος.
Τα κενά στο σύστημα ελέγχου
Ολα αυτά δεν θα υπήρχαν εάν το πλαίσιο λειτουργίας των Αστικών Μη Κερδοσκοπικών Επιχειρήσεων δεν είχε «παραθυράκια» που να επιτρέπουν την ανάπτυξη καταχρηστικών συμπεριφορών από απατεώνες. Σύμφωνα με το πόρισμα της Αρχής μεταξύ άλλων η ύπαρξη διαφορετικών μητρώων ΑΜΚΕ ανά υπουργείο, σύμφωνα με το είδος των δραστηριοτήτων τους, και η μη δημοσίευση των μητρώων αυτών σε ορισμένες των περιπτώσεων δημιουργούν ένα δαιδαλώδες σύστημα που δυσχεραίνει τον έλεγχο και την εποπτεία. Μάλιστα τα υφιστάμενα μητρώα δεν περιλαμβάνουν τις ίδιες ασφαλιστικές δικλίδες και όρους ως προϋποθέσεις εγγραφής και λειτουργίας μιας ΑΜΚΕ. Πολλές φορές η εγγραφή μιας ΑΜΚΕ σε κάποιο εκ των υφισταμένων μητρώων επαρκεί για την κατηγοριοποίησή της ως χαμηλού ρίσκου για τις ελεγκτικές αρχές και μηχανισμούς, παρά τη μεταγενέστερα ύποπτη συναλλακτική δραστηριότητά της, ενώ επιτρέπεται η ύπαρξη και «λειτουργία» μιας ΑΜΚΕ χωρίς ουσιαστική δραστηριότητα και χωρίς να επιτελεί κάποιο έργο ακόμα και μεγάλο χρονικό διάστημα (π.χ. άνω των τριών ετών). Επίσης μια ΑΜΚΕ που είναι ενταγμένη σε κάποιο εκ των μητρώων μπορεί να χρηματοδοτεί άλλες ΑΜΚΕ, με διαφορετικό πολλές φορές αντικείμενο και εκτός του μητρώου, όπως επίσης μπορεί να πραγματοποιεί πληρωμές σε μετρητά και να διατηρεί μετρητά στις υποδομές της.
Τέλος, μπορεί ο διαχειριστής και πραγματικός δικαιούχος της ΑΜΚΕ να συνάπτει σύμβαση παροχής υπηρεσιών έναντι αμοιβής με την ΑΜΚΕ, με την έγκριση του ΔΣ αυτής και με σχετική αναφορά στο καταστατικό της, ενώ μπορούν ακόμα και να οριστούν ως πραγματικοί δικαιούχοι σε μια ΑΜΚΕ πρόσωπα με ασύμβατο επαγγελματικό, οικονομικό ή κοινωνικό προφίλ (π.χ. υπέργηρα κ.ά.), λειτουργώντας πολλές φορές ως «βιτρίνες» και επιτρέποντας έτσι στους πραγματικά ωφελούμενους να δρουν και με άλλους ρόλους προκειμένου να καρπώνονται οικονομικά οφέλη.
in.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου