Μπορεί η υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών να είναι γεγονός, ωστόσο αποδεικνύεται ότι πρόκειται για ένα δυσανάλογο και αναποτελεσματικό μέτρο για την καθολική εμβολιαστική κάλυψη εναντίον της COVID-19.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν συστήνει την..υποχρεωτικό/καταναγκαστικό εμβολιασμό, αλλά αντί αυτού προκρίνει λύσεις ενθάρρυνσης του εμβολιασμού μέσω καλύτερης ενημέρωσης.
Σημαντικοί επιστήμονες συνηγορούν στη μη αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου μέτρου, που «κρύβει» μόνο πρόστιμα και απειλητικές διαθέσεις.
Διαβάστε τι υποστηρίζουν οι Αναπληρωτής Καθηγητής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας – Πολιτικής Υγείας, Ιατρικό Τμήμα Α.Π.Θ., Ηλίας Κονδύλης και Καθηγητής Υγιεινής, Κοινωνικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Ιατρικό Τμήμα Α.Π.Θ., Αλέξης Μπένος.
Υποχρεωτικότητα σημαίνει εξαναγκασμός!
Η υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών ή αλλιώς εμβολιαστικός καταναγκασμός, νοείται η επιβολή των εμβολιασμών με τη χρήση άμεσων ή έμμεσων απειλών ή αποκλεισμών, οι οποίες συνήθως παίρνουν το χαρακτήρα προστίμων, ή αποκλεισμού από την εργασία (πχ. απολύσεις ή μη-πρόσληψη ανεμβολίαστων) ή αποκλεισμού από υποχρεωτικές εκ του νόμου δραστηριότητες (πχ. αποκλεισμός από τη βασική ή ανώτατη εκπαίδευση).
Στις περισσότερες των περιπτώσεων η επιβολή υποχρεωτικών εμβολιασμών προβλέπει στοιχειώδεις εξαιρέσεις όπως για ιατρικούς, θρησκευτικούς ή συνειδησιακούς λόγους (ο επιστημονικός σκεπτικισμός δεν συμπεριλαμβάνεται στους τελευταίους).
Ένας περιορισμένος προς ώρας αριθμός χωρών κατά τη διάρκεια του τρίτου πανδημικού κύματος, εξετάζει την επιβολή της υποχρεωτικότητας αρχής γενομένης σε πληθυσμιακές ομάδες υψηλού κινδύνου ή σε χώρους υψηλής ευαλωτότητας όπως για παράδειγμα στους υγειονομικούς, τους εργαζόμενους στους οίκους ευγηρίας ή τους εκπαιδευτικούς στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Η Ιταλία ήταν η πρώτη Ευρωπαϊκή χώρα η οποία εισήγαγε την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών εναντίον της COVID-19 στους υγειονομικούς, με μετακίνηση των ανεμβολίαστων εργαζομένων σε θέσεις χαμηλού κινδύνου μετάδοσης ή την αναγκαστική τους άδεια άνευ αποδοχών έως το τέλος του έτους.
Σειρά δε πολυεθνικών επιχειρήσεων ιδιαίτερα σε κλάδους υψηλού κινδύνου μετάδοσης (πχ. μεταφορές), αλλά όχι μόνο, προβλέπεται να ή ήδη επιβάλουν ατύπως τον υποχρεωτικό εμβολιασμό ως κριτήριο πρόσληψης ή ακόμη και παραμονής στην εργασία.
Βασικό επιχείρημα των υποστηρικτών της υποχρεωτικότητας των εμβολιασμών είναι ότι η νομική επιβολή τους υποδηλώνει αποφασιστικότητα εκ μέρους των κυβερνήσεων, γεγονός το οποίο θα ενθαρρύνει και θα πολλαπλασιάσει την εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού.
Για τους δε υγειονομικούς η υποχρεωτικότητα υποστηρίζεται ότι αυξάνει τα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης στο σύστημα υγείας προστατεύοντας το από ενδονοσοκομειακές εξάρσεις καθώς και από την απώλεια αναγκαίου ανθρώπινου δυναμικού λόγω νόσησης από την COVID-1
Βέβαια ακόμη και οι υποστηρικτές της υποχρεωτικότητας έχουν επίγνωση τόσο του περιορισμένου χαρακτήρα στην εφαρμογή του μέτρου, όσο και των σοβαρότατων αρνητικών επιπτώσεων που αυτό μπορεί να έχει στην εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού, ακυρώνοντας τα όποια προσδοκόμενα οφέλη.
Ο εμβολιασμός ως βασικό εργαλείο για τον έλεγχο της πανδημίας COVID-19
Εφτά μήνες μετά την έναρξη των εμβολιασμών εναντίον της COVID-19 τα στοιχεία σχετικά με την σημασία των εμβολίων στον έλεγχο της επιδημίας είναι συντριπτικά.
Πλέον πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση 30 μελετών από 8 διαφορετικές χώρες δείχνει ότι η μέση αποτελεσματικότητα έναντι της συμπτωματικής και ασυμπτωματικής νόσησης από COVID-19, των εγκεκριμένων από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) εμβολίων, είναι της τάξεως του 80-90%, εύρημα το οποίο υποδεικνύει ότι τα εμβόλια εναντίον της COVID-19 μπορούν με αποτελεσματικό τρόπο να μειώσουν αποφασιστικά την μετάδοση του SARS-CoV-2 στην κοινότητα.
Σύμφωνα δε, με άλλη συστηματική ανασκόπηση 25 τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών (RCTs) τα εμβόλια έναντιον της COVID-19 έχουν ήπιες άμεσες ανεπιθύμητες ενέργειες, εξαιρετικά σπάνιες οξείες αντιδράσεις (αναφυλακτικά σοκ) και ακόμη πιο εξαιρετικά σπάνιες απειλητικές για τη ζωή ανεπιθύμητες ενέργειες (θρομβοεμβολικά επεισόδια).
Η ταχεία εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, σε συνδυασμό με τα αναγκαία μέτρα ατομικής προστασίας και τη συνεχή επιδημιολογική επιτήρηση μπορούν να εγγυηθούν το σταδιακό, αλλά σίγουρα αποτελεσματικό, έλεγχο της πανδημίας.
Διάγραμμα 1: Εξέλιξη εμβολιαστικού προγράμματος εναντίον της COVID-19 (Ελλάδα, Δεκ 2020 – Ιουλ 2021)|
Πηγή: Στατιστικά εμβολιασμού για την COVID-19 – data.gov.gr, ανάλυση και επεξεργασία των δεδομένων ΚΕΠΥ
Υποχρεωτικότητα εμβολιασμών και η αποτελεσματικότητά της
Πέραν του δυσανάλογου χαρακτήρα του, το μέτρο της εμβολιαστικής υποχρεωτικότητας κρίνεται και ως προς την αποτελεσματικότητά του τόσο σχετικά με την επιτάχυνση του εμβολιαστικού ρυθμού όσο και σχετικά με το εύρος της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού.
Πρόσφατη μελέτη με δείγμα 2,000 υγειονομικούς στην Αγγλία έδειξε ότι για κάθε αύξηση κατά μία μονάδα (σε μία 4βαθμη κλίμακα) της πίεσης που δέχονται οι εργαζόμενοι στο σύστημα υγείας από τους εργοδότες τους, αυξάνει κατά 75% η διστακτικότητά τους να εμβολιαστούν κατά της COVID-19.
Εξίσου πρόσφατη μελέτη με δείγμα 11,000 υγειονομικούς στην Μ. Βρετανία έδειξε ότι ο κύριος παράγοντας που καθορίζει την εμβολιαστική διστακτικότητα πέραν των θεωριών συνωμοσίας για τη τρέχουσα πανδημία, είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στη κυβέρνηση και τους εργοδότες.
Οι ερευνητές της συγκεκριμένης μελέτης αλλά και σωματεία υγειονομικών στην Αγγλία υποστηρίζουν ότι τα ευρήματα αυτών των μελετών υποδεικνύουν ότι πιθανή εφαρμογή της υποχρεωτικότητας στους υγειονομικούς θα διευρύνει ακόμη περισσότερο το χάσμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στους εργαζόμενους και το σύστημα υγείας, γεγονός που με τη σειρά του θα οδηγήσει σε ακόμη υψηλότερα ποσοστά εμβολιαστικής διστακτικότητας ή/και άρνησης.
Συμπεράσματα – συστάσεις πολιτικής
Η συζήτηση περί υποχρεωτικότητας των εμβολιασμών ξεκίνησε και εκτυλίσσεται στο έδαφος της αδυναμίας συγκράτησης της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Η άρνηση των κυβερνήσεων και των διεθνών οργανισμών να καταργήσουν τα Ιδιοκτησιακά Πνευματικά Δικαιώματα (IPRs – πατέντες) των εμβολίων, ακόμη και την ύστατη στιγμή της ανάγκης προστασίας της δημόσιας υγείας, συνέβαλε καθοριστικά στον πολλαπλασιασμό των μεταλλάξεων του ιού και την ενδυνάμωση της διασποράς του παγκοσμίως.
Η αρχική άρνηση ισχυρών κυβερνήσεων (πχ σε ΗΠΑ, Αγγλία) να αναγνωρίσουν την ύπαρξη της τρέχουσας πανδημικής απειλής, η ολιγωρία και η υποτίμηση της δυναμικής της διασποράς της επιδημίας από το σύστημα διεθνούς διακυβέρνησης της υγείας, η παταγώδης αποτυχία των αποδιαρθρωμένων και ιδιωτικοποιημένων συστημάτων υγείας να προστατεύσουν αποτελεσματικά την υγεία των πολιτών και τα αντιφατικά πρωτόκολλα διαχείρισης της επιδημίας, έχουν ήδη κλονίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στις κυβερνήσεις και τα μέτρα δημόσιας υγείας που αυτές λαμβάνουν.
Η επιβολή της υποχρεωτικότητας και του εμβολιαστικού καταναγκασμού σε αυτό το πλαίσιο, κινδυνεύει να βαθύνει ακόμη περισσότερο το ρήγμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στην πολιτεία και τους πολίτες, αυξάνοντας τον ανορθολογισμό και τελικά τα ποσοστά εμβολιαστικής άρνησης.
Ο στόχος της καθολικής εμβολιαστικής κάλυψης μπορεί να επιτευχθεί μόνο δια της πειθούς και της διατήρησης του εθελοντικού χαρακτήρα του εμβολιασμού. Η εμβολιαστική διστακτικότητα μπορεί να αντιμετωπισθεί δια της εμπέδωσης κλίματος εμπιστοσύνης, την επένδυση στην ενημέρωση και τη διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών στα εμβόλια.
Άρθρο: Κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης στη Δημόσια Υγεία, την Πολιτικής Υγείας και την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν συστήνει την..υποχρεωτικό/καταναγκαστικό εμβολιασμό, αλλά αντί αυτού προκρίνει λύσεις ενθάρρυνσης του εμβολιασμού μέσω καλύτερης ενημέρωσης.
Σημαντικοί επιστήμονες συνηγορούν στη μη αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου μέτρου, που «κρύβει» μόνο πρόστιμα και απειλητικές διαθέσεις.
Διαβάστε τι υποστηρίζουν οι Αναπληρωτής Καθηγητής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας – Πολιτικής Υγείας, Ιατρικό Τμήμα Α.Π.Θ., Ηλίας Κονδύλης και Καθηγητής Υγιεινής, Κοινωνικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Ιατρικό Τμήμα Α.Π.Θ., Αλέξης Μπένος.
Υποχρεωτικότητα σημαίνει εξαναγκασμός!
Η υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών ή αλλιώς εμβολιαστικός καταναγκασμός, νοείται η επιβολή των εμβολιασμών με τη χρήση άμεσων ή έμμεσων απειλών ή αποκλεισμών, οι οποίες συνήθως παίρνουν το χαρακτήρα προστίμων, ή αποκλεισμού από την εργασία (πχ. απολύσεις ή μη-πρόσληψη ανεμβολίαστων) ή αποκλεισμού από υποχρεωτικές εκ του νόμου δραστηριότητες (πχ. αποκλεισμός από τη βασική ή ανώτατη εκπαίδευση).
Στις περισσότερες των περιπτώσεων η επιβολή υποχρεωτικών εμβολιασμών προβλέπει στοιχειώδεις εξαιρέσεις όπως για ιατρικούς, θρησκευτικούς ή συνειδησιακούς λόγους (ο επιστημονικός σκεπτικισμός δεν συμπεριλαμβάνεται στους τελευταίους).
Ένας περιορισμένος προς ώρας αριθμός χωρών κατά τη διάρκεια του τρίτου πανδημικού κύματος, εξετάζει την επιβολή της υποχρεωτικότητας αρχής γενομένης σε πληθυσμιακές ομάδες υψηλού κινδύνου ή σε χώρους υψηλής ευαλωτότητας όπως για παράδειγμα στους υγειονομικούς, τους εργαζόμενους στους οίκους ευγηρίας ή τους εκπαιδευτικούς στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Η Ιταλία ήταν η πρώτη Ευρωπαϊκή χώρα η οποία εισήγαγε την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών εναντίον της COVID-19 στους υγειονομικούς, με μετακίνηση των ανεμβολίαστων εργαζομένων σε θέσεις χαμηλού κινδύνου μετάδοσης ή την αναγκαστική τους άδεια άνευ αποδοχών έως το τέλος του έτους.
Σειρά δε πολυεθνικών επιχειρήσεων ιδιαίτερα σε κλάδους υψηλού κινδύνου μετάδοσης (πχ. μεταφορές), αλλά όχι μόνο, προβλέπεται να ή ήδη επιβάλουν ατύπως τον υποχρεωτικό εμβολιασμό ως κριτήριο πρόσληψης ή ακόμη και παραμονής στην εργασία.
Βασικό επιχείρημα των υποστηρικτών της υποχρεωτικότητας των εμβολιασμών είναι ότι η νομική επιβολή τους υποδηλώνει αποφασιστικότητα εκ μέρους των κυβερνήσεων, γεγονός το οποίο θα ενθαρρύνει και θα πολλαπλασιάσει την εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού.
Για τους δε υγειονομικούς η υποχρεωτικότητα υποστηρίζεται ότι αυξάνει τα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης στο σύστημα υγείας προστατεύοντας το από ενδονοσοκομειακές εξάρσεις καθώς και από την απώλεια αναγκαίου ανθρώπινου δυναμικού λόγω νόσησης από την COVID-1
Βέβαια ακόμη και οι υποστηρικτές της υποχρεωτικότητας έχουν επίγνωση τόσο του περιορισμένου χαρακτήρα στην εφαρμογή του μέτρου, όσο και των σοβαρότατων αρνητικών επιπτώσεων που αυτό μπορεί να έχει στην εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού, ακυρώνοντας τα όποια προσδοκόμενα οφέλη.
Ο εμβολιασμός ως βασικό εργαλείο για τον έλεγχο της πανδημίας COVID-19
Εφτά μήνες μετά την έναρξη των εμβολιασμών εναντίον της COVID-19 τα στοιχεία σχετικά με την σημασία των εμβολίων στον έλεγχο της επιδημίας είναι συντριπτικά.
Πλέον πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση 30 μελετών από 8 διαφορετικές χώρες δείχνει ότι η μέση αποτελεσματικότητα έναντι της συμπτωματικής και ασυμπτωματικής νόσησης από COVID-19, των εγκεκριμένων από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) εμβολίων, είναι της τάξεως του 80-90%, εύρημα το οποίο υποδεικνύει ότι τα εμβόλια εναντίον της COVID-19 μπορούν με αποτελεσματικό τρόπο να μειώσουν αποφασιστικά την μετάδοση του SARS-CoV-2 στην κοινότητα.
Σύμφωνα δε, με άλλη συστηματική ανασκόπηση 25 τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών (RCTs) τα εμβόλια έναντιον της COVID-19 έχουν ήπιες άμεσες ανεπιθύμητες ενέργειες, εξαιρετικά σπάνιες οξείες αντιδράσεις (αναφυλακτικά σοκ) και ακόμη πιο εξαιρετικά σπάνιες απειλητικές για τη ζωή ανεπιθύμητες ενέργειες (θρομβοεμβολικά επεισόδια).
Η ταχεία εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, σε συνδυασμό με τα αναγκαία μέτρα ατομικής προστασίας και τη συνεχή επιδημιολογική επιτήρηση μπορούν να εγγυηθούν το σταδιακό, αλλά σίγουρα αποτελεσματικό, έλεγχο της πανδημίας.
Διάγραμμα 1: Εξέλιξη εμβολιαστικού προγράμματος εναντίον της COVID-19 (Ελλάδα, Δεκ 2020 – Ιουλ 2021)|
Πηγή: Στατιστικά εμβολιασμού για την COVID-19 – data.gov.gr, ανάλυση και επεξεργασία των δεδομένων ΚΕΠΥ
Υποχρεωτικότητα εμβολιασμών και η αποτελεσματικότητά της
Πέραν του δυσανάλογου χαρακτήρα του, το μέτρο της εμβολιαστικής υποχρεωτικότητας κρίνεται και ως προς την αποτελεσματικότητά του τόσο σχετικά με την επιτάχυνση του εμβολιαστικού ρυθμού όσο και σχετικά με το εύρος της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού.
Πρόσφατη μελέτη με δείγμα 2,000 υγειονομικούς στην Αγγλία έδειξε ότι για κάθε αύξηση κατά μία μονάδα (σε μία 4βαθμη κλίμακα) της πίεσης που δέχονται οι εργαζόμενοι στο σύστημα υγείας από τους εργοδότες τους, αυξάνει κατά 75% η διστακτικότητά τους να εμβολιαστούν κατά της COVID-19.
Εξίσου πρόσφατη μελέτη με δείγμα 11,000 υγειονομικούς στην Μ. Βρετανία έδειξε ότι ο κύριος παράγοντας που καθορίζει την εμβολιαστική διστακτικότητα πέραν των θεωριών συνωμοσίας για τη τρέχουσα πανδημία, είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στη κυβέρνηση και τους εργοδότες.
Οι ερευνητές της συγκεκριμένης μελέτης αλλά και σωματεία υγειονομικών στην Αγγλία υποστηρίζουν ότι τα ευρήματα αυτών των μελετών υποδεικνύουν ότι πιθανή εφαρμογή της υποχρεωτικότητας στους υγειονομικούς θα διευρύνει ακόμη περισσότερο το χάσμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στους εργαζόμενους και το σύστημα υγείας, γεγονός που με τη σειρά του θα οδηγήσει σε ακόμη υψηλότερα ποσοστά εμβολιαστικής διστακτικότητας ή/και άρνησης.
Συμπεράσματα – συστάσεις πολιτικής
Η συζήτηση περί υποχρεωτικότητας των εμβολιασμών ξεκίνησε και εκτυλίσσεται στο έδαφος της αδυναμίας συγκράτησης της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Η άρνηση των κυβερνήσεων και των διεθνών οργανισμών να καταργήσουν τα Ιδιοκτησιακά Πνευματικά Δικαιώματα (IPRs – πατέντες) των εμβολίων, ακόμη και την ύστατη στιγμή της ανάγκης προστασίας της δημόσιας υγείας, συνέβαλε καθοριστικά στον πολλαπλασιασμό των μεταλλάξεων του ιού και την ενδυνάμωση της διασποράς του παγκοσμίως.
Η αρχική άρνηση ισχυρών κυβερνήσεων (πχ σε ΗΠΑ, Αγγλία) να αναγνωρίσουν την ύπαρξη της τρέχουσας πανδημικής απειλής, η ολιγωρία και η υποτίμηση της δυναμικής της διασποράς της επιδημίας από το σύστημα διεθνούς διακυβέρνησης της υγείας, η παταγώδης αποτυχία των αποδιαρθρωμένων και ιδιωτικοποιημένων συστημάτων υγείας να προστατεύσουν αποτελεσματικά την υγεία των πολιτών και τα αντιφατικά πρωτόκολλα διαχείρισης της επιδημίας, έχουν ήδη κλονίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στις κυβερνήσεις και τα μέτρα δημόσιας υγείας που αυτές λαμβάνουν.
Η επιβολή της υποχρεωτικότητας και του εμβολιαστικού καταναγκασμού σε αυτό το πλαίσιο, κινδυνεύει να βαθύνει ακόμη περισσότερο το ρήγμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στην πολιτεία και τους πολίτες, αυξάνοντας τον ανορθολογισμό και τελικά τα ποσοστά εμβολιαστικής άρνησης.
Ο στόχος της καθολικής εμβολιαστικής κάλυψης μπορεί να επιτευχθεί μόνο δια της πειθούς και της διατήρησης του εθελοντικού χαρακτήρα του εμβολιασμού. Η εμβολιαστική διστακτικότητα μπορεί να αντιμετωπισθεί δια της εμπέδωσης κλίματος εμπιστοσύνης, την επένδυση στην ενημέρωση και τη διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών στα εμβόλια.
Άρθρο: Κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης στη Δημόσια Υγεία, την Πολιτικής Υγείας και την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου