H βουλευτης της Ν.Δ Άννα Ευθυμίου στο iEidiseis: Άκυρη και καταχρηστική η απόλυση ανεμβολίαστου στον ιδιωτικό τομέα

Βασιλης Σκουρης
Ο μη εμβολιασμός δε συνιστά πειθαρχικό αδίκημα που θα επισείει την ποινή της απόλυσης στο δημόσιο τομέα, τονίζει η βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης της ΝΔ και πολύ γνωστή εργατολόγος, ενώ θέτει σειρά ερωτημάτων που εγείρονται ενόψει των νομοθετικών πρωτοβουλιών της κυβέρνησης.

«Είναι σαφές ότι από την κυβερνητική εξαγγελία της νομοθετικής ρύθμισης δεν προβλέπεται ως κύρωση η απόλυση. Κατά συνέπεια, μία τέτοια απόλυση είναι άκυρη ως καταχρηστική. Και επομένως, κανείς μη εμβολιασμένος, δεν μπορεί να απολυθεί για το λόγο αυτό. Επειδή, όμως, στον ιδιωτικό τομέα η απόλυση του εργαζόμενου στο πλαίσιο των νομοθετημένων περιορισμών της, είναι αναιτιολόγητη και αποτελεί έκφανση και έκφραση του διευθυντικού δικαιώματος του εργοδότη, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο αυτό».

Τα παραπάνω τονίζει με μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξή της στο iEidiseis η βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης της Νέας Δημοκρατίας και εκ των κορυφαίων εργατολόγων Άννα Ευθυμίου.

Η Άννα Ευθυμίου, μάλιστα, εκφέρει την ίδια άποψη και για τον δημόσιο τομέα: «Σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες το νέο πλαίσιο για το δημόσιο τομέα δε θα συνδέει την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού με τις απολύσεις. Επομένως και εξ αντιδιαστολής ερμηνευόμενες, ο μη εμβολιασμός δε συνιστά πειθαρχικό αδίκημα που θα επισείει την ποινή της απόλυσης. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η επιστημονική μου άποψη είναι ότι η κύρωση της απόλυσης προσκρούει σε άλλα συνταγματικά δικαιώματα».

Παράλληλα θέτει σειρά ερωτημάτων ενόψει των νομοθετικών πρωτοβουλιών που πρόκειται να αναλάβει η κυβερνητική πλειοψηφία: «Επειδή πρόκειται για μία πρωτόγνωρη κατάσταση, είναι εύλογο να αναφύονται ζητήματα, που θα ήταν επωφελές να διευκρινιστούν νομοθετικά.

Για παράδειγμα, για τη χρονική περίοδο της αναστολής εργασίας είναι αδιευκρίνιστο αν ο εργαζόμενος θα ασφαλίζεται για το χρονικό αυτό διάστημα, αν θα αυτό συνυπολογίζεται στην αποζημίωση απόλυσής του και αν θα προσμετράται στην ομαλή εξέλιξη της εργασιακής του σύμβασης, όπως σε αξιολογήσεις, προαγωγές κτλ. Επιπρόσθετα, ζήτημα προκύπτει και με το αν θα έχει τη δυνατότητα ο εργαζόμενος κατά την διάρκεια της αναστολής να απασχολείται αλλού, όπου ενδεχομένως δεν υπάρχει υποχρέωση εμβολιασμού, έστω και με άλλη ειδικότητα. Ζήτημα, όμως, προκύπτει ως προς την αναστολή της εργασιακής σύμβασης και με το αν θα υπάρχει εξαίρεση για ειδικές κατηγορίες εργαζομένων, όπως για εγκύους, συνδικαλιστές κ.α.».

Μπορεί να υπάρξουν απολύσεις εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, γιατί είναι ανεμβολίαστοι; Και πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα;

Είναι σαφές ότι από την κυβερνητική εξαγγελία της νομοθετικής ρύθμισης δεν προβλέπεται ως κύρωση η απόλυση. Κατά συνέπεια, μία τέτοια απόλυση είναι άκυρη ως καταχρηστική. Και επομένως, κανείς μη εμβολιασμένος, δεν μπορεί να απολυθεί για το λόγο αυτό.

Επειδή, όμως, στον ιδιωτικό τομέα η απόλυση του εργαζόμενου στο πλαίσιο των νομοθετημένων περιορισμών της, είναι αναιτιολόγητη και αποτελεί έκφανση και έκφραση του διευθυντικού δικαιώματος του εργοδότη, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο αυτό.

Επομένως, η άποψή μου, που στηρίζεται στην επιστημονική μου κατάρτιση και επαγγελματική μου εμπειρία από την εικοσαετή εξειδίκευσή μου στο εργατικό δίκαιο, είναι ότι το μέτρο της αναστολής της σύμβασης εργασίας είναι μέτρο "εξαιρετικού χαρακτήρα". Με βάση αυτό θα πρέπει να οριοθετείται και ο κύκλος των δραστηριοτήτων στις οποίες εφαρμόζεται. Και θα πρέπει να ερμηνεύεται στενά, ώστε να μη δίνονται περιθώρια απολύσεων για την αιτία αυτή.

Μάλιστα, πιστεύω, και προς διασφάλιση των παραπάνω, η ρύθμιση αυτή θα ήταν επωφελές να γίνει από την ίδια την Πολιτεία. Με άλλα λόγια, η Πολιτεία οργανωμένα και συγκροτημένα να θέσει περιορισμούς στο διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη να προβαίνει σε απολύσεις σε ό,τι αφορά στην περίπτωση των ανεμβολίαστων εργαζόμενων. Επιπρόσθετα, εκτιμώ ότι η νομοθετική αυτή ρύθμιση θα πρέπει να περιλαμβάνει και ένα πρόσθετο συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο που θα προβλέπει, τη δυνατότητα του εργοδότη να τοποθετεί τον ανεμβολίαστο εργαζόμενο σε άλλα καθήκοντα, έστω και υποδεέστερα, χωρίς αυτό να αποτελεί βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας. Όπως, για παράδειγμα, το δικαίωμα που έχει ο εργοδότης να μεταθέτει τον εργαζόμενο σε άλλη θέση (π.χ. θέση back office), προκειμένου να μην έρχεται σε επαφή με κόσμο. Ή εναλλακτικά να θέτει το μισθωτό σε τηλεργασία, εφόσον αυτό είναι εφικτό. Η εφαρμογή του παραπάνω νομικού πλαισίου για τις απολύσεις και η δυνατότητα εφαρμογής άλλων εναλλακτικών μέσων προστατεύει τόσο τον εργαζόμενο όσο και τον εργοδότη αλλά «φρενάρει» και ενδεχόμενη απορρύθμιση της αγοράς εργασίας.

Στο διάστημα που θα βρίσκονται σε αναστολή εργασίας, θα μπορεί να είναι χωρίς καθόλου μισθό; Και πόσο θα κρατεί αυτό; Μπορεί, δηλαδή, η αναστολή να ισοδυναμεί με απόλυση;

Η αναστολή εργασίας θα επιφέρει μία ουδέτερη περίοδο στην εργασιακή σύμβαση, ακόμα και των δημοσίων υπαλλήλων (νοσηλευτών κλπ), κατά την οποία ο μεν εργαζόμενος δεν θα παρέχει υπηρεσίες και ο δε εργοδότης δε θα του καταβάλλει μισθό. Εύλογο ότι η κατάσταση αυτή, θα πρέπει να έχει ένα χρονικό προσδιορισμό λήξης, που να συνδέεται ενδεχόμενα με την πορεία της πανδημίας και την πρόοδο στους εμβολιασμούς και τα φάρμακα.

Επειδή πρόκειται για μία πρωτόγνωρη κατάσταση, είναι εύλογο να αναφύονται ζητήματα, που θα ήταν επωφελές να διευκρινιστούν νομοθετικά. Για παράδειγμα, για τη χρονική περίοδο της αναστολής εργασίας είναι αδιευκρίνιστο αν ο εργαζόμενος θα ασφαλίζεται για το χρονικό αυτό διάστημα, αν θα αυτό συνυπολογίζεται στην αποζημίωση απόλυσής του και αν θα προσμετράται στην ομαλή εξέλιξη της εργασιακής του σύμβασης, όπως σε αξιολογήσεις, προαγωγές κτλ. Επιπρόσθετα, ζήτημα προκύπτει και με το αν θα έχει τη δυνατότητα ο εργαζόμενος κατά την διάρκεια της αναστολής να απασχολείται αλλού, όπου ενδεχομένως δεν υπάρχει υποχρέωση εμβολιασμού, έστω και με άλλη ειδικότητα. Ζήτημα, όμως, προκύπτει ως προς την αναστολή της εργασιακής σύμβασης και με το αν θα υπάρχει εξαίρεση για ειδικές κατηγορίες εργαζομένων, όπως για εγκύους, συνδικαλιστές κ.α.

Στο δημόσιο τομέα κυρία Ευθυμίου μπορεί να υπάρχουν απολύσεις; Μπορεί τα υπηρεσιακά συμβούλια να απολύσουν τους ανεμβολίαστους;

Σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες το νέο πλαίσιο για το δημόσιο τομέα δε θα συνδέει την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού με τις απολύσεις. Επομένως και εξ αντιδιαστολής ερμηνευόμενες, ο μη εμβολιασμός δε συνιστά πειθαρχικό αδίκημα που θα επισείει την ποινή της απόλυσης.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, η επιστημονική μου άποψη είναι ότι η κύρωση της απόλυσης προσκρούει σε άλλα συνταγματικά δικαιώματα. Ειδικότερα, κατ’ εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας, σύμφωνα με την οποία κάθε φορά θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η αναλογία επιδιωκόμενου σκοπού και του μέσου επίτευξής του, το μέτρο της απόλυσης υπερβαίνει το αναγκαίο μέσο. Και αυτό, διότι η απόλυση είναι ένα μέτρο μόνιμου χαρακτήρα, και αν επιβληθεί για τους ανεμβολίαστους, τότε παραβιάζονται και τα συνταγματικά δικαιώματα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και διαβίωσης αλλά και της προστασίας της οικογένειας. Ας μην ξεχνάμε ότι πίσω από έναν εργαζόμενο, υπάρχει κατά κανόνα και μία οικογένεια, που η πολιτεία οφείλει εκ του συντάγματος να προστατεύσει.

Από την άλλη, βέβαια, και οι δημόσιοι υπάλληλοι επιτελούν την εργασία τους για την εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου και του δημοσίου συμφέροντος και θα πρέπει να το διαλάβουν αυτό, προκειμένου να εμβολιαστούν.

Δεν χωρά δεύτερη γνώμη πως θα πρέπει οι εμβολιασμοί να προχωρήσουν. Μπορεί, όμως, μια χώρα να έχει μέλλον με ένα 20-30% ανεμβολίαστων σε οικονομικό και κοινωνικό περιθώριο;

Η απάντηση είναι αυτονόητη, όχι σε καμία περίπτωση. Εκτιμώ, όμως, πως με τα υπάρχοντα δεδομένα σε σχέση με την πανδημία, οι αναγκαίες συνθήκες πολύ δύσκολα θα οδηγήσουν σε αυτό το αδιέξοδο. Και η Κυβέρνηση καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για να μην φτάσουμε σε αυτό, διότι είναι το απευκταίο. Το εμβολιαστικό πρόγραμμα τρέχει και οι εμβολιασμοί μέσα από την εκστρατεία της πειθούς κυρίως των ανθρώπων που είναι σκεπτικοί, αναμένεται να αυξηθούν. Παράλληλα, η πρόοδος στην αντιμετώπιση του covid-19 μέσω της φαρμακευτικής αγωγής, αλλά και η φυσική ανοσία είναι μεταβλητές που δρουν αποτρεπτικά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Για τον κατώτατο μισθό, τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει; Να αυξηθεί ή να μείνει στάσιμος;

Έχω τοποθετηθεί για το θέμα αυτό στην Ολομέλεια της Βουλής κατά την ψήφιση του Μεσοπροθέσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022 – 2025. Σύμφωνα με την τοποθέτησή μου, από τη στιγμή που, υπό τις παρούσες συνθήκες, οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης, η επάνοδος στα πρωτογενή πλεονάσματα, η θεαματική αύξηση των επενδύσεων, η μείωση της ανεργίας φαίνεται ότι θα χαρακτηρίζουν την οικονομία για το παραπάνω χρονικό διάστημα, εκτιμώ ότι είναι πρώτιστης σημασίας να τεθεί ως στόχος και η αύξηση του κατώτατου μισθού, μόλις το επιτρέψουν οι δημοσιονομικές συνθήκες. Άλλωστε, επειδή αυτό δεν ήταν εφικτό να γίνει λόγω των δημοσιονομικών δεδομένων εξαιτίας του covid-19, η Κυβέρνηση προχώρησε στη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες και για φέτος και για το 2022, που συνιστά μία οικονομική ελάφρυνση και για τους εργαζόμενους και για τους εργοδότες. Ένα μέτρο, που στα πλαίσια της παραπάνω θέσης μου, θα ήταν γόνιμο να προσλάβει μόνιμο χαρακτήρα.

Επειδή φύση και θέση βρίσκομαι κοντά στη νέα γενιά και εκπροσωπώ αυθεντικά τη γενιά της μνημονιακής κρίσης και του braidrain εκτιμώ ότι θα πρέπει στο παραπάνω πλαίσιο να μπουν στόχοι με εξάντληση των δημοσιονομικών δυνατοτήτων αλλά και των δυνατοτήτων του Ταμείου Ανάπτυξης όχι μόνο για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, αλλά για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, οι οποίες δε θα φέρουν εργασιακή επισφάλεια αλλά εργασιακή εξασφάλιση και θα είναι καλοπληρωμένες. Στην κατεύθυνση αυτή, προβάλει σημαντική και η κατά το δυνατόν βέλτιστη αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, δεδομένου ότι αφενός αποτελούν επενδύσεις αμέσου απόδοσης και αφετέρου παρέχουν 8 στις 10 θέσεις απασχόλησης στη χώρα μας.