Ωρολογιακή… βόμβα στα θεμέλια της ελληνικής οικονομίας χαρακτηρίζει τη γήρανση του πληθυσμού η πρόσφατη τριμηνιαία έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού στη Βουλή, συνδέοντας το κοινωνικό αυτό φαινόμενο με τις συντάξεις και την δημοσιονομική ισορροπία.
Η έκθεση τονίζει ότι παρά τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στους τομείς των εσόδων -όπως η μεγέθυνση της φορολογικής βάσης και η αύξηση της φορολογίας- και τις περικοπές των δαπανών σε μισθούς, συντάξεις και παροχή ιατροφαρμακευτικής αγωγής ώστε να μειωθεί το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού, η «βόμβα» μπορεί μακροπρόθεσμα να ανατρέψει άρδην την δημοσιονομική ισορροπία.
Η γήρανση επηρεάζει αρνητικά τα δημοσιονομικά μεγέθη μιας χώρας, καθώς αυξάνεται ο αριθμός των συνταξιούχων. Αυτό σημαίνει ότι οι δαπάνες για συντάξεις αυξάνονται ενώ μειώνονται οι εισφορέςΚαι αυτό επειδή η γήρανση επηρεάζει αρνητικά τα δημοσιονομικά μεγέθη μιας χώρας, καθώς αυξάνεται ο αριθμός των συνταξιούχων. Αυτό σημαίνει ότι οι δαπάνες για συντάξεις αυξάνονται ενώ μειώνονται οι εισφορές.
Αναμένεται επιδείνωση του δείκτη εξάρτησης των ηλικιωμένων
Η γήρανση του πληθυσμού και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας δεν είναι κατ’ εξοχήν ελληνικό πρόβλημα.
Αποτελεί πηγή προβληματισμού και για τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, καθώς σύμφωνα με προβλέψεις ο δείκτης εξάρτησης των ηλικιωμένων (old-age dependency ratio) αναμένεται να επιδεινωθεί. Αυτός είναι και ο λόγος που αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν ήδη ξεκινήσει προσπάθειες επίλυσης του προβλήματος της γήρανσης του πληθυσμού.
Για την Ελλάδα, όμως, σύμφωνα πάντα με την έκθεση, απαιτείται η περαιτέρω ανάλυση του ζητήματος.
Ιδιαίτερα αφού η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε δυσμενή θέση λόγω του υπέρογκου χρέους και της βαθιάς ύφεσης που βιώνει.
Δημογραφικές και δημοσιονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα
Οι δημογραφικές προβλέψεις για τη χώρα μας είναι μάλλον… μελανές. Ο συνολικός πληθυσμός θα μειωθεί στα 7,7 εκατ. μέχρι το 2080 από 10,9 εκατ. το 2015. Το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα για τους άντρες αναμένεται να φτάσει τα 84,9 έτη το 2060 (από 78,5 έτη το 2015) ενώ για τις γυναίκες θα αγγίξει τα 89 έτη (από 84,9 το 2015).
Η αύξηση του συνολικού ποσοστού γονιμότητας, όμως, αναμένεται να είναι οριακή. Από το 1,33 το 2015 αναμένεται να φτάσει το 1,34% το 2060. Την ίδια ώρα, στην ΕΕ αναμένεται να αυξηθεί από το 1,58 το 2015 σε 1,76 το 2060.
Την ίδια ώρα, ο δείκτης εξάρτησης των ηλικιωμένων (old-age dependency ratio) αναμένεται να αυξηθεί από το 33% το 2015 στο 67,5%. Στην ουσία δηλαδή ενώ σήμερα υπάρχουν 3 άτομα ηλικίας 15 - 64 (δηλαδή σε εργασιακή ηλικία) για κάθε άτομο ηλικίας άνω των 65 (θεωρούμενοι ως εξαρτώμενοι), το 2060 θα υπάρχουν 3 άτομα ηλικίας 15 - 64 για 2 άτομα ηλικίας άνω των 65. Αντίστοιχα, στην ΕΕ ο δείκτης θα αυξηθεί από το 27,8% το 2010, στο 50,1% το 2060.
Από δημοσιονομική σκοπιά, οι κρατικές δαπάνες στην Ελλάδα για τις συντάξεις ανήλθαν στο 16,2% (αντίστοιχα στην ΕΕ, το 2013 οι κρατικές δαπάνες για συντάξεις ανήλθαν στο 11,3% του ΑΕΠ), οι συνολικές δαπάνες που σχετίζονται με την γήρανση, ανήλθαν 28,5% στην Ελλάδα (25,6% στην ΕΕ) ενώ την ίδια στιγμή το χρέος της Ελλάδας είναι άνω του 170% (αντίστοιχα, στην ΕΕ, το χρέος είναι στο 83,5% του ΑΕΠ το 2016).Όπως επισημαίνει η έκθεση, τα προηγούμενα χρόνια ο αριθμός των εργαζόμενων ήταν υψηλός και οι συνταξιούχοι λίγοι. Έτσι, το πρόβλημα της γήρανσης δεν είχε γίνει ιδιαίτερα εμφανές
Όπως επισημαίνει η έκθεση, τα προηγούμενα χρόνια ο αριθμός των εργαζόμενων ήταν υψηλός και οι συνταξιούχοι λίγοι. Έτσι, το πρόβλημα της γήρανσης δεν είχε γίνει ιδιαίτερα εμφανές. Στο μέλλον, όμως, αναμένεται να διογκωθεί και κατ’ επέκταση θα επηρεάσει και τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας.
Και αυτό γιατί η προβλεπόμενη αύξηση του αριθμού των ατόμων εκτός παραγωγικής ηλικίας (άνω των 65 χρόνων) σε συνδυασμό με την πτωτική τάση του δείκτη γονιμότητας τις τελευταίες δεκαετίες και της ανόδου του προσδόκιμου ζωής αναμένεται να μεταβάλλουν επί τα χείρω το δείκτη εξάρτησης των ηλικιωμένων και επομένως θα υπάρξει σοβαρή επιβάρυνση των δημοσιονομικών μεγεθών.
Για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, το ζήτημα αυτό θεωρείται διαχειρίσιμο. Για την Ελλάδα, όμως, που βαρύνεται από το υπέρογκο χρέος και ταλανίζεται από την έλλειψη δημοσιονομικού χώρου (fiscal buffer) ώστε να απορροφηθούν οι επιπτώσεις της γήρανσης, το πρόβλημα είναι πιο οξύ.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δυσμενής για τη χώρα μας και λόγω της εκτίμησης ότι ο προσδοκώμενος δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων για την Ελλάδα αναμένεται να είναι χειρότερη σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γεγονός που αναμένεται να έχει αρνητική επίδραση στους ρυθμούς ανάπτυξης της Ελλάδας.
Euro2day
Η έκθεση τονίζει ότι παρά τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στους τομείς των εσόδων -όπως η μεγέθυνση της φορολογικής βάσης και η αύξηση της φορολογίας- και τις περικοπές των δαπανών σε μισθούς, συντάξεις και παροχή ιατροφαρμακευτικής αγωγής ώστε να μειωθεί το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού, η «βόμβα» μπορεί μακροπρόθεσμα να ανατρέψει άρδην την δημοσιονομική ισορροπία.
Η γήρανση επηρεάζει αρνητικά τα δημοσιονομικά μεγέθη μιας χώρας, καθώς αυξάνεται ο αριθμός των συνταξιούχων. Αυτό σημαίνει ότι οι δαπάνες για συντάξεις αυξάνονται ενώ μειώνονται οι εισφορέςΚαι αυτό επειδή η γήρανση επηρεάζει αρνητικά τα δημοσιονομικά μεγέθη μιας χώρας, καθώς αυξάνεται ο αριθμός των συνταξιούχων. Αυτό σημαίνει ότι οι δαπάνες για συντάξεις αυξάνονται ενώ μειώνονται οι εισφορές.
Αναμένεται επιδείνωση του δείκτη εξάρτησης των ηλικιωμένων
Η γήρανση του πληθυσμού και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας δεν είναι κατ’ εξοχήν ελληνικό πρόβλημα.
Αποτελεί πηγή προβληματισμού και για τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, καθώς σύμφωνα με προβλέψεις ο δείκτης εξάρτησης των ηλικιωμένων (old-age dependency ratio) αναμένεται να επιδεινωθεί. Αυτός είναι και ο λόγος που αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν ήδη ξεκινήσει προσπάθειες επίλυσης του προβλήματος της γήρανσης του πληθυσμού.
Για την Ελλάδα, όμως, σύμφωνα πάντα με την έκθεση, απαιτείται η περαιτέρω ανάλυση του ζητήματος.
Ιδιαίτερα αφού η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε δυσμενή θέση λόγω του υπέρογκου χρέους και της βαθιάς ύφεσης που βιώνει.
Δημογραφικές και δημοσιονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα
Οι δημογραφικές προβλέψεις για τη χώρα μας είναι μάλλον… μελανές. Ο συνολικός πληθυσμός θα μειωθεί στα 7,7 εκατ. μέχρι το 2080 από 10,9 εκατ. το 2015. Το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα για τους άντρες αναμένεται να φτάσει τα 84,9 έτη το 2060 (από 78,5 έτη το 2015) ενώ για τις γυναίκες θα αγγίξει τα 89 έτη (από 84,9 το 2015).
Η αύξηση του συνολικού ποσοστού γονιμότητας, όμως, αναμένεται να είναι οριακή. Από το 1,33 το 2015 αναμένεται να φτάσει το 1,34% το 2060. Την ίδια ώρα, στην ΕΕ αναμένεται να αυξηθεί από το 1,58 το 2015 σε 1,76 το 2060.
Την ίδια ώρα, ο δείκτης εξάρτησης των ηλικιωμένων (old-age dependency ratio) αναμένεται να αυξηθεί από το 33% το 2015 στο 67,5%. Στην ουσία δηλαδή ενώ σήμερα υπάρχουν 3 άτομα ηλικίας 15 - 64 (δηλαδή σε εργασιακή ηλικία) για κάθε άτομο ηλικίας άνω των 65 (θεωρούμενοι ως εξαρτώμενοι), το 2060 θα υπάρχουν 3 άτομα ηλικίας 15 - 64 για 2 άτομα ηλικίας άνω των 65. Αντίστοιχα, στην ΕΕ ο δείκτης θα αυξηθεί από το 27,8% το 2010, στο 50,1% το 2060.
Από δημοσιονομική σκοπιά, οι κρατικές δαπάνες στην Ελλάδα για τις συντάξεις ανήλθαν στο 16,2% (αντίστοιχα στην ΕΕ, το 2013 οι κρατικές δαπάνες για συντάξεις ανήλθαν στο 11,3% του ΑΕΠ), οι συνολικές δαπάνες που σχετίζονται με την γήρανση, ανήλθαν 28,5% στην Ελλάδα (25,6% στην ΕΕ) ενώ την ίδια στιγμή το χρέος της Ελλάδας είναι άνω του 170% (αντίστοιχα, στην ΕΕ, το χρέος είναι στο 83,5% του ΑΕΠ το 2016).Όπως επισημαίνει η έκθεση, τα προηγούμενα χρόνια ο αριθμός των εργαζόμενων ήταν υψηλός και οι συνταξιούχοι λίγοι. Έτσι, το πρόβλημα της γήρανσης δεν είχε γίνει ιδιαίτερα εμφανές
Όπως επισημαίνει η έκθεση, τα προηγούμενα χρόνια ο αριθμός των εργαζόμενων ήταν υψηλός και οι συνταξιούχοι λίγοι. Έτσι, το πρόβλημα της γήρανσης δεν είχε γίνει ιδιαίτερα εμφανές. Στο μέλλον, όμως, αναμένεται να διογκωθεί και κατ’ επέκταση θα επηρεάσει και τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας.
Και αυτό γιατί η προβλεπόμενη αύξηση του αριθμού των ατόμων εκτός παραγωγικής ηλικίας (άνω των 65 χρόνων) σε συνδυασμό με την πτωτική τάση του δείκτη γονιμότητας τις τελευταίες δεκαετίες και της ανόδου του προσδόκιμου ζωής αναμένεται να μεταβάλλουν επί τα χείρω το δείκτη εξάρτησης των ηλικιωμένων και επομένως θα υπάρξει σοβαρή επιβάρυνση των δημοσιονομικών μεγεθών.
Για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, το ζήτημα αυτό θεωρείται διαχειρίσιμο. Για την Ελλάδα, όμως, που βαρύνεται από το υπέρογκο χρέος και ταλανίζεται από την έλλειψη δημοσιονομικού χώρου (fiscal buffer) ώστε να απορροφηθούν οι επιπτώσεις της γήρανσης, το πρόβλημα είναι πιο οξύ.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δυσμενής για τη χώρα μας και λόγω της εκτίμησης ότι ο προσδοκώμενος δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων για την Ελλάδα αναμένεται να είναι χειρότερη σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γεγονός που αναμένεται να έχει αρνητική επίδραση στους ρυθμούς ανάπτυξης της Ελλάδας.
Euro2day
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου