Γιάννης ΠαπαδογιάννηςΤο φθινόπωρο του 2015, ο πρόεδρος Κλιντον σε συζήτηση που είχε με τον πρωθυπουργό, σε εκδήλωση του Clinton Global Initiative, ρώτησε τον Αλέξη Τσίπρα ποιοι είναι οι πιο ελκυστικοί
τομείς για επενδύσεις στην Ελλάδα, προσθέτοντας, καθόλου τυχαία, αν θα μπορέσει να πάρει πίσω τα χρήματά του κάποιος που θα επενδύσει στη χώρα μας.
Ο Αλέξης Τσίπρας απάντησε αλά ελληνικά. Tα γνωστά αναμασήματα για τη θέση της χώρας, το ανθρώπινο δυναμικό, την ανάγκη δημιουργίας ενός φιλικού περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις, τους κοινούς στόχους, τις μεταρρυθμίσεις που αυτός θα κάνει κλπ. Ο πρόεδρος Κλιντον σημείωσε τότε δηκτικά, ότι το κύριο επιχείρημα του πρωθυπουργού ήταν πιστέψτε σε μένα, πιστέψτε σε αυτά που θα κάνω και επενδύστε. Όμως δεν λειτουργεί έτσι ο κόσμος.
Στην πραγματικότητα, ο πρωθυπουργός δεν μπορούσε να πει τίποτα ουσιαστικό καθώς το θέμα των επενδύσεων δεν εξαρτάται από αυτόν. Ούτε καν η διακυβέρνηση του τόπου δεν εξαρτάται από αυτόν. Ο Αλέξης Τσίπρας όπως και οι προηγούμενοι πρωθυπουργοί μπορεί να είναι επικεφαλής της Κυβέρνησης που ασκεί την εξουσία ωστόσο τα πάντα εξαρτώνται από τον διοικητικό μηχανισμό και την αποτελεσματικότητά του να διαχειρίζεται τα καθημερινά προβλήματα και τις μεγαλύτερες προκλήσεις.
Και αυτό ακριβώς είναι πυρήνας του προβλήματος της χώρας. Η κύρια και βασική αιτία της χρεοκοπίας του 2010, όπως και η αδυναμία αντίδρασης έκτοτε, ήταν και παραμένει η ακραία ανεπάρκεια του διοικητικού μηχανισμού. Η χώρα βρέθηκε και βρίσκεται σε αδιέξοδο καθώς δεν μπορεί να σταθεί ανταγωνιστικά στο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον.
Το πρόβλημα της χώρας είναι ότι διαθέτει ένα κράτος, μια διοικητική μηχανή ανίκανη να διεκπεραιώσει το παραμικρό, με προεξάρχουσα την ανεξάρτητη Δικαιοσύνη. Η κατάσταση στα δικαστήρια ήταν πάντα προβληματική, ωστόσο από το 2010 και μετά οι συνθήκες έχουν επιδεινωθεί δραστικά. Πριν λίγες ημέρες, η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, ανέφερε την Ελλάδα ως παράδειγμα προς αποφυγή για την λειτουργία των δικαστηρίων και, ειδικότερα, για τις απελπιστικές καθυστερήσεις στην επίλυση πτωχεύσεων.
Πώς και γιατί να έρθει να επενδύσει κανείς κεφάλαια στην Ελλάδα όταν ξέρει ότι είναι πολύ πιθανό να μην πάρει ποτέ πίσω τα χρήματά του; Όταν τα δικαστήρια και το σύστημα Δικαιοσύνης πρακτικά δεν λειτουργούν;
Χθες, ασκήθηκε ποινική δίωξη σε στελέχη της Αγροτικής για δάνεια που δόθηκαν το 2002 – 2003! Σχεδόν 20 χρόνια μετά. Το 2013 σημειώθηκε δολοφονία, μια υπόθεση με ειδικό πολιτικό βάρος, και ο δολοφόνος κυκλοφορεί ελεύθερος γιατί δεν μπορεί να ολοκληρωθεί η δίκη.
Τα ίδια παντού...
Και η δικαιοσύνη φυσικά είναι μια έκφανση του προβλήματος. Τα ίδια παντού: στα υπουργεία με την ατελείωτη γραφειοκρατία - έναν λαβύρινθο χωρίς λογική που όσο προχωράς αυτός αλλάζει δομή και διαδρομές, την φορολογία, τους δήμους, την υγεία, την παιδεία κ.α.
Υπερσυγκεντρωτισμός, χαοτική δομή αρμοδιοτήτων, έλλειψη συντονισμού μεταξύ υπουργείων και των άλλων φορέων, πολυνομία, έλλειψη θεσμική εποπτείας των υπουργείων, έλλειψη αξιοκρατικών μηχανισμών προαγωγής, οικογενειοκρατία, χαμηλό επίπεδο του διευθυντικού προσωπικού διοίκησης, ανευθυνότητα, συντεχνιακές πρακτικές, διαφθορά και αδιαφάνεια.
Και πάνω από όλα κομματοκρατία, ένα κράτος φέουδο των πολιτικών κομμάτων.
Η διοίκηση και η χώρα έχουν φτάσει σε αυτή την απαξίωση διότι το κράτος μετατράπηκε σε λάφυρο του εκάστοτε κόμματος που καταφέρνει να κερδίσει την εξουσία.
Η Ελλάδα χρεοκόπησε εξαιτίας της διοικητικής αδυναμίας και μετά από δέκα χρόνια υποτιθέμενων μεταρρυθμίσεων η χώρα εξακολουθεί να λειτουργεί, λίγο πολύ, όπως λειτουργούσε και σε πολλά πράγματα πολύ χειρότερα.
Οι δανειστές έχουν βολευτεί με την λογιστική διευθέτηση του προβλήματος, να μην δημιουργούνται ελλείμματα και χρέη και προπαντός να μην χρειαστεί να δώσουν νέα λεφτά, και αφήνουν τη χώρα στην τύχη, που δεν είναι άλλη από την φτωχοποίηση, τη συρρίκνωσης και τη διάλυση της Δημοκρατίας και των θεσμών.
Καμία μέριμνα για το αύριο και την βελτίωση της θέσης της χώρας. Οι χρεοκοπημένοι έλληνες, ακόμα και σήμερα, πληρώνουν την δωρεάν δημόσια εκπαίδευση χιλιάδων γιατρών οι οποίοι την επόμενη της ολοκλήρωσης των σπουδών πηγαίνουν σε Αγγλία, Γερμανία, Ολλανδία κ.α. προσφέροντας εκεί την προστιθέμενη αξία τους. Δεκαέξι χιλιάδες έλληνες γιατροί έχουν σπουδάσει με δαπάνη του χρεοκοπημένου ελληνικού δημοσίου και σήμερα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε ξένες χώρες, οι οποίες εν πολλοίς χρηματοδοτούν το χρεοκοπημένο ελληνικό δημόσιο.
Η καταστροφική επιστροφή στο ‘80
Δέκα, και πλέον, χρόνια μετά το ξέσπασμα της μεγάλης κρίσης, η οποία οδήγησε σε μια άνευ προηγουμένου σε καιρό ειρήνης βύθιση της οικονομίας και στη διάλυση του κοινωνικού πλαισίου δεν υπάρχει ακόμα καμία συναίνεση για τους λόγους και τις αιτίες που μας οδήγησαν στην κρίση, δεν υπάρχει καμία συναίνεση στους λόγους και τις αιτίες που η κρίση δεν μπόρεσε να αντιμετωπιστεί. Και φυσικά καμία ουσιαστική συζήτηση για το αύριο.
Για το πώς η χώρα θα σταθεί ανταγωνιστικά στο διεθνές περιβάλλον, την στρατηγική που θα οδηγήσει ταχύτερα στην ανάκτηση του χαμένου εδάφους, πως θα εκσυγχρονιστεί ριζικά η διοικητική μηχανή και το κράτος, πως θα απαντήσουμε πειστικά σε ερωτήσεις όπως αυτές που έθεσε ο πρόεδρος Κλίντον πριν 5 χρόνια.
Και δυστυχώς τέτοια συζήτηση όχι μόνο είναι αδύνατο να γίνει τώρα αλλά δεν υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ούτε καν για τα επόμενα χρόνια καθώς απαιτείται ένα στοιχειώδες κλίμα συναίνεσης, συνεργασίας, κατανόησης, ενσυναίσθησης, καλής προαίρεσης, ικανότητας διαλόγου, του πράττειν με γνώμονα το γενικότερο καλό, στοιχεία τα οποία είναι παντελώς αποσυνδεδεμένα από το μεγαλύτερο τμήμα του πολιτικού προσωπικού.
Δεν υπάρχει καμία ελπίδα εκσυγχρονισμού της δικαιοσύνης και της δημόσιας διοίκησης με αυτό το πολιτικό προσωπικό που άγεται και φέρεται από το μίσος για τον αντίπαλο. Το μόνο που απασχολεί τα κόμματα είναι η εξουσία και το μεγάλο λάφυρο που αυτή συνεπάγεται: η Ελλάδα και ο διοικητικός μηχανισμός για την ικανοποίηση των κομματικών στρατών και της πελατείας.
Η εντυπωσιακά θετική πορεία (αν και κάλπικη, καθώς μεγάλες μεταρρυθμίσεις δεν πραγματοποιήθηκαν) της χώρας τη δεκαετία του 1990, που κορυφώθηκε με την ένταξή στην Ευρωζώνη, στηρίχθηκε στον σχηματισμό μιας στοιχειώδους συναίνεσης μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ για την πορεία της χώρας στην ΕΕ και την ένταξη στην ευρωζώνη ξεπερνώντας σε μεγάλο βαθμό τα πάθη και την εχθρότητα της δεκαετίας του ‘80 με τα γαλάζια και πράσινα καφενεία.
Το μεγαλύτερο κακό που προκάλεσε, και εξακολουθεί να προκαλεί συνειδητά και συστηματικά ο Σύριζα, είναι ο διχασμός της κοινωνίας, το «ή μαζί μας ή εναντίον μας». Μια ακραία πόλωση, με την πολιτική ζωή να έχει καταντήσει ένα ατελείωτο γήπεδο με οπαδούς Σύριζα και αντιΣύριζα και υπουργούς και κομματικά στελέχη σε ρόλο Τάκη Τσουκαλά, που το μόνο που απασχολεί είναι να κερδίσει η ομάδα τους με κάθε μέσο, με κάθε τρόπο. Και ας γκρεμιστεί το γήπεδο.
Έχουμε επιστρέψει στη χειρότερη έκφανση της δεκαετίας του '80. Η αδυναμία πολιτικής σύγκλισης, που αποτελεί προϋπόθεση για να προχωρήσει δημιουργικά μια κοινωνία, δεν αφήνει περιθώρια για αισιοδοξία ούτε για την ανόρθωση της οικονομίας, ούτε για την έξοδο από την κρίση, ούτε για την πρόοδο της χώρας.
Ο Αλέξης Τσίπρας απάντησε αλά ελληνικά. Tα γνωστά αναμασήματα για τη θέση της χώρας, το ανθρώπινο δυναμικό, την ανάγκη δημιουργίας ενός φιλικού περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις, τους κοινούς στόχους, τις μεταρρυθμίσεις που αυτός θα κάνει κλπ. Ο πρόεδρος Κλιντον σημείωσε τότε δηκτικά, ότι το κύριο επιχείρημα του πρωθυπουργού ήταν πιστέψτε σε μένα, πιστέψτε σε αυτά που θα κάνω και επενδύστε. Όμως δεν λειτουργεί έτσι ο κόσμος.
Στην πραγματικότητα, ο πρωθυπουργός δεν μπορούσε να πει τίποτα ουσιαστικό καθώς το θέμα των επενδύσεων δεν εξαρτάται από αυτόν. Ούτε καν η διακυβέρνηση του τόπου δεν εξαρτάται από αυτόν. Ο Αλέξης Τσίπρας όπως και οι προηγούμενοι πρωθυπουργοί μπορεί να είναι επικεφαλής της Κυβέρνησης που ασκεί την εξουσία ωστόσο τα πάντα εξαρτώνται από τον διοικητικό μηχανισμό και την αποτελεσματικότητά του να διαχειρίζεται τα καθημερινά προβλήματα και τις μεγαλύτερες προκλήσεις.
Και αυτό ακριβώς είναι πυρήνας του προβλήματος της χώρας. Η κύρια και βασική αιτία της χρεοκοπίας του 2010, όπως και η αδυναμία αντίδρασης έκτοτε, ήταν και παραμένει η ακραία ανεπάρκεια του διοικητικού μηχανισμού. Η χώρα βρέθηκε και βρίσκεται σε αδιέξοδο καθώς δεν μπορεί να σταθεί ανταγωνιστικά στο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον.
Το πρόβλημα της χώρας είναι ότι διαθέτει ένα κράτος, μια διοικητική μηχανή ανίκανη να διεκπεραιώσει το παραμικρό, με προεξάρχουσα την ανεξάρτητη Δικαιοσύνη. Η κατάσταση στα δικαστήρια ήταν πάντα προβληματική, ωστόσο από το 2010 και μετά οι συνθήκες έχουν επιδεινωθεί δραστικά. Πριν λίγες ημέρες, η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, ανέφερε την Ελλάδα ως παράδειγμα προς αποφυγή για την λειτουργία των δικαστηρίων και, ειδικότερα, για τις απελπιστικές καθυστερήσεις στην επίλυση πτωχεύσεων.
Πώς και γιατί να έρθει να επενδύσει κανείς κεφάλαια στην Ελλάδα όταν ξέρει ότι είναι πολύ πιθανό να μην πάρει ποτέ πίσω τα χρήματά του; Όταν τα δικαστήρια και το σύστημα Δικαιοσύνης πρακτικά δεν λειτουργούν;
Χθες, ασκήθηκε ποινική δίωξη σε στελέχη της Αγροτικής για δάνεια που δόθηκαν το 2002 – 2003! Σχεδόν 20 χρόνια μετά. Το 2013 σημειώθηκε δολοφονία, μια υπόθεση με ειδικό πολιτικό βάρος, και ο δολοφόνος κυκλοφορεί ελεύθερος γιατί δεν μπορεί να ολοκληρωθεί η δίκη.
Τα ίδια παντού...
Και η δικαιοσύνη φυσικά είναι μια έκφανση του προβλήματος. Τα ίδια παντού: στα υπουργεία με την ατελείωτη γραφειοκρατία - έναν λαβύρινθο χωρίς λογική που όσο προχωράς αυτός αλλάζει δομή και διαδρομές, την φορολογία, τους δήμους, την υγεία, την παιδεία κ.α.
Υπερσυγκεντρωτισμός, χαοτική δομή αρμοδιοτήτων, έλλειψη συντονισμού μεταξύ υπουργείων και των άλλων φορέων, πολυνομία, έλλειψη θεσμική εποπτείας των υπουργείων, έλλειψη αξιοκρατικών μηχανισμών προαγωγής, οικογενειοκρατία, χαμηλό επίπεδο του διευθυντικού προσωπικού διοίκησης, ανευθυνότητα, συντεχνιακές πρακτικές, διαφθορά και αδιαφάνεια.
Και πάνω από όλα κομματοκρατία, ένα κράτος φέουδο των πολιτικών κομμάτων.
Η διοίκηση και η χώρα έχουν φτάσει σε αυτή την απαξίωση διότι το κράτος μετατράπηκε σε λάφυρο του εκάστοτε κόμματος που καταφέρνει να κερδίσει την εξουσία.
Η Ελλάδα χρεοκόπησε εξαιτίας της διοικητικής αδυναμίας και μετά από δέκα χρόνια υποτιθέμενων μεταρρυθμίσεων η χώρα εξακολουθεί να λειτουργεί, λίγο πολύ, όπως λειτουργούσε και σε πολλά πράγματα πολύ χειρότερα.
Οι δανειστές έχουν βολευτεί με την λογιστική διευθέτηση του προβλήματος, να μην δημιουργούνται ελλείμματα και χρέη και προπαντός να μην χρειαστεί να δώσουν νέα λεφτά, και αφήνουν τη χώρα στην τύχη, που δεν είναι άλλη από την φτωχοποίηση, τη συρρίκνωσης και τη διάλυση της Δημοκρατίας και των θεσμών.
Καμία μέριμνα για το αύριο και την βελτίωση της θέσης της χώρας. Οι χρεοκοπημένοι έλληνες, ακόμα και σήμερα, πληρώνουν την δωρεάν δημόσια εκπαίδευση χιλιάδων γιατρών οι οποίοι την επόμενη της ολοκλήρωσης των σπουδών πηγαίνουν σε Αγγλία, Γερμανία, Ολλανδία κ.α. προσφέροντας εκεί την προστιθέμενη αξία τους. Δεκαέξι χιλιάδες έλληνες γιατροί έχουν σπουδάσει με δαπάνη του χρεοκοπημένου ελληνικού δημοσίου και σήμερα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε ξένες χώρες, οι οποίες εν πολλοίς χρηματοδοτούν το χρεοκοπημένο ελληνικό δημόσιο.
Η καταστροφική επιστροφή στο ‘80
Δέκα, και πλέον, χρόνια μετά το ξέσπασμα της μεγάλης κρίσης, η οποία οδήγησε σε μια άνευ προηγουμένου σε καιρό ειρήνης βύθιση της οικονομίας και στη διάλυση του κοινωνικού πλαισίου δεν υπάρχει ακόμα καμία συναίνεση για τους λόγους και τις αιτίες που μας οδήγησαν στην κρίση, δεν υπάρχει καμία συναίνεση στους λόγους και τις αιτίες που η κρίση δεν μπόρεσε να αντιμετωπιστεί. Και φυσικά καμία ουσιαστική συζήτηση για το αύριο.
Για το πώς η χώρα θα σταθεί ανταγωνιστικά στο διεθνές περιβάλλον, την στρατηγική που θα οδηγήσει ταχύτερα στην ανάκτηση του χαμένου εδάφους, πως θα εκσυγχρονιστεί ριζικά η διοικητική μηχανή και το κράτος, πως θα απαντήσουμε πειστικά σε ερωτήσεις όπως αυτές που έθεσε ο πρόεδρος Κλίντον πριν 5 χρόνια.
Και δυστυχώς τέτοια συζήτηση όχι μόνο είναι αδύνατο να γίνει τώρα αλλά δεν υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ούτε καν για τα επόμενα χρόνια καθώς απαιτείται ένα στοιχειώδες κλίμα συναίνεσης, συνεργασίας, κατανόησης, ενσυναίσθησης, καλής προαίρεσης, ικανότητας διαλόγου, του πράττειν με γνώμονα το γενικότερο καλό, στοιχεία τα οποία είναι παντελώς αποσυνδεδεμένα από το μεγαλύτερο τμήμα του πολιτικού προσωπικού.
Δεν υπάρχει καμία ελπίδα εκσυγχρονισμού της δικαιοσύνης και της δημόσιας διοίκησης με αυτό το πολιτικό προσωπικό που άγεται και φέρεται από το μίσος για τον αντίπαλο. Το μόνο που απασχολεί τα κόμματα είναι η εξουσία και το μεγάλο λάφυρο που αυτή συνεπάγεται: η Ελλάδα και ο διοικητικός μηχανισμός για την ικανοποίηση των κομματικών στρατών και της πελατείας.
Η εντυπωσιακά θετική πορεία (αν και κάλπικη, καθώς μεγάλες μεταρρυθμίσεις δεν πραγματοποιήθηκαν) της χώρας τη δεκαετία του 1990, που κορυφώθηκε με την ένταξή στην Ευρωζώνη, στηρίχθηκε στον σχηματισμό μιας στοιχειώδους συναίνεσης μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ για την πορεία της χώρας στην ΕΕ και την ένταξη στην ευρωζώνη ξεπερνώντας σε μεγάλο βαθμό τα πάθη και την εχθρότητα της δεκαετίας του ‘80 με τα γαλάζια και πράσινα καφενεία.
Το μεγαλύτερο κακό που προκάλεσε, και εξακολουθεί να προκαλεί συνειδητά και συστηματικά ο Σύριζα, είναι ο διχασμός της κοινωνίας, το «ή μαζί μας ή εναντίον μας». Μια ακραία πόλωση, με την πολιτική ζωή να έχει καταντήσει ένα ατελείωτο γήπεδο με οπαδούς Σύριζα και αντιΣύριζα και υπουργούς και κομματικά στελέχη σε ρόλο Τάκη Τσουκαλά, που το μόνο που απασχολεί είναι να κερδίσει η ομάδα τους με κάθε μέσο, με κάθε τρόπο. Και ας γκρεμιστεί το γήπεδο.
Έχουμε επιστρέψει στη χειρότερη έκφανση της δεκαετίας του '80. Η αδυναμία πολιτικής σύγκλισης, που αποτελεί προϋπόθεση για να προχωρήσει δημιουργικά μια κοινωνία, δεν αφήνει περιθώρια για αισιοδοξία ούτε για την ανόρθωση της οικονομίας, ούτε για την έξοδο από την κρίση, ούτε για την πρόοδο της χώρας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου